Το παρασκήνιο του ναυαγίου της πενταμερούς – Η απειλή Αναστασιάδη και το τηλεφώνημα Τατάρ σε Ερντογάν

Το ναυάγιο της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης της Γενεύης για το Κυπριακό οφείλεται στη στάση της τουρκοκυπριακής και τουρκικής πλευράς, ωστόσο το γεγονός ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ανακοίνωσε παράλληλα με το αδιέξοδο των διαβουλεύσεων την διεξαγωγή νέας άτυπης πενταμερούς σε δύο με τρεις μήνες θεωρείται σανίδα σωτηρίας για την Τουρκία προκειμένου να περάσει τον κάβο του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου χωρίς την ενεργοποίηση κυρώσεων.

Η πρώτη φορά και το ιστορικό βήμα

Το ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος για την αναζήτηση λύσης στο Κυπριακό όπως τόνισε και ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες μετά το τέλος της πενταμερούς σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε αποτυπώνεται και στις πρώτες δηλώσεις των εμπλεκόμενων μερών και στο πως αποτιμούν και που αποδίδουν τις αιτίες του ναυαγίου των τριήμερων συνομιλιών στη Γενεύη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νίκος Αναστασιάδης, αλλά και ο Νίκος Δένδιας επέρριψε την ευθύνη στην τουρκοκυπριακή πλευρά, ενώ γεμάτος ικανοποίηση ο Ερσίν Τατάρ σε κοινές δηλώσεις του με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου μίλησε για ιστορικό βήμα και υπογράμμισε ότι με την πρόταση των 6 σημείων που κατέθεσε «καταγράφηκε» για «πρώτη φορά» η προσπάθεια να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος ως ισότιμη κρατική οντότητα με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο Ερσίν Τατάρ όπως δήλωσε ο ίδιος ήταν να ενημερώσει τον Ταγίπ Ερντογάν τηλεφωνικά ενώ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει και να πλέξει το εγκώμιο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Από την πρώτη στιγμή όλοι ανέμεναν το πώς θα εξελιχθεί και σε ποιο σημείο της τριήμερης πενταμερούς διάσκεψης η τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία σε συνεννόηση με την Τουρκία θα κάνει το βήμα για να καταδείξει ότι θέλει αλλαγή του στάτους κβο των συνομιλιών για το Κυπριακό.

Τελικά αυτή η κίνηση έγινε χτες από τον Τουρκοκύπριο κατοχικό ηγέτη ο οποίος ουσιαστικά άνοιξε ζήτημα και επισήμως για ακύρωση των ισχυουσών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, αξιώνοντας νέα απόφαση του ΣΑ που θα νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και κατοχής από το 1974 στο Βόρειο τμήμα της Κύπρου.

Η βολιδοσκόπηση σε Παρίσι, Μόσχα και Ουάσιγκτον

Αν και αναμενόμενη η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες διπλωματικές διεργασίες με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών να συνομιλεί με τους ομολόγους σε Μόσχα, Παρίσι και Ουάσιγκτον καθώς ΗΠΑ, Ρωσία και Γαλλία είναι χώρες μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Ο δε γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρες ακύρωσε όλες τις διμερείς επαφές που είχε σήμερα και τελικά πραγματοποιήθηκε μόνο η νέα ολομέλεια των πέντε μερών (Κυπριακή Δημοκρατία, τουρκοκυπριακή κοινότητα, Ελλάδα, Τουρκία και Βρετανία) υπό την αιγίδα του.

Προβληματισμός

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι προκαλεί προβληματισμό σε Αθήνα και Λευκωσία το γεγονός ότι ο κ. Γκουτέρες σε πρώτη ανάγνωση των δηλώσεών του αποφεύγει να επιρρίψει ευθύνες ευθέως στην τουρκοκυπριακή και κατ’ επέκταση στην τουρκική πλευρά για το αδιέξοδο των συνομιλιών.

Μάλιστα παρά το γεγονός ότι ο κ. Γκουτέρες διαμηνύει πως είναι εκτός της εντολής του από τον ΟΗΕ οποιαδήποτε άλλη λύση πέρα της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η λύση των δύο κρατών που προτείνουν τα Κατεχόμενα και η Άγκυρα, προκαλεί ανησυχία η προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου σε μια νέα άτυπη διάσκεψη.

Αιτία μη συμμετοχής

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νίκος Αναστασιάδης παρά την ικανοποίησή του για την απόρριψη από το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ της τουρκοκυπριακής πρότασης για τα δύο κράτη στην Κύπρο εντούτοις διαμήνυσε και προειδοποίησε πως πρέπει να αποφευχθούν οποιαδήποτε νέα τετελεσμένα, σημειώνοντας με νόημα ότι «ενδεχόμενη προσπάθεια δημιουργίας νέων τετελεσμένων είτε επί του εδάφους είτε επί της θαλάσσης θα είναι αιτία μη συμμετοχής σε ανάλογες προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, όχι εξαιτίας του ΓΓ αλλά εξαιτίας της συμπεριφοράς της Τουρκίας».

Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει με νόημα προς κάθε κατεύθυνση ότι οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία είναι δεσμευτικές για όλους, κάτι που ερμηνεύεται και ως ένα σαφές σήμα για το πλαίσιο επανάληψης της νέας πενταμερούς υπό τον Αντόνιο Γκουτέρες.

Δεν ξέφυγαν από το πλαίσιο του ΟΗΕ

Σε ότι αφορά τη στάση της Βρετανίας κατά της συνομιλίες -η οποία μέχρι τώρα αποτελούσε γρίφο, ενώ είχαν προηγηθεί και σχετικά ανοίγματα προς το Λονδίνο από την τουρκοκυπριακή πλευρά- αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νίκος Αναστασιάδης στις δηλώσεις του ευχαρίστησε τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ράαμπ λέγοντας ότι «σε καμιά των τοποθετήσεων τους (σ.σ οι Βρετανοί) δεν ξέφευγαν από το πλαίσιο των ΗΕ για λύση».