Στο χείλος του γκρεμού η τουρκική λίρα, η οικονομία και ο Ερντογάν

Το τουρκικό νόμισμα δεν χρειάζεται παρά μία αφορμή για να σπάσει το αρνητικό ρεκόρ στην ισοτιμία του με το αντίστοιχο αμερικανικό, η οποία σημειώθηκε στις 8 Νοεμβρίου, όταν έφτασε στις 8,52 λίρες ανά δολάριο. Από τα τέλη Μαρτίου μέχρι σήμερα, άλλωστε, η ισοτιμία βρίσκεται σταθερά πάνω από τις 8 λίρες ανά δολάριο, ενώ την Παρασκευή ήταν κοντά στις 8,34. 

Την ίδια στιγμή, ελάχιστες είναι οι καλές οικονομικές ειδήσεις – σε αντίθεση με εκείνες που εντείνουν την ανησυχία για την επόμενη ημέρα. Την Πέμπτη, για του λόγου το αληθές, ανακοινώθηκε ότι ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης έκανε μια εντυπωσιακή «βουτιά» της τάξης του 7,5% τον Απρίλιο, καθώς έχει διαμορφωθεί στο 80,2, έναντι 86,7 τον Μάρτιο.

Έτσι, ανακόπηκε η ανοδική πορεία του τελευταίου τριμήνου – διαδοχικές αυξήσεις της τάξης του 4%, 1,5% και 2,5% – σε μία ακόμη ένδειξη των ανησυχιών που επικρατούν για την εικόνα που θα επικρατήσει τελικώς την περίοδο στην οποία όλοι, μαζί και ο Ταγίπ Ερντογάν, έχουν ποντάρει τα… ρέστα τους: Το καλοκαίρι, που ελπίζουν ότι θα φέρει εκατομμύρια τουρίστες στη χώρα, μαζί φυσικά με το συνάλλαγμά τους.

Το «βουνό» του χρέους

Η διαρκής υποτίμηση της λίρας δημιουργεί προβλήματα και στην εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους, το 43,5% του οποίου έχει συναφθεί σε δολάρια και το 27,1% σε ευρώ, ενώ μόλις το 14,5% είναι σε τουρκικές λίρες.

Σημειώνεται πως σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Τουρκία καλείται να εξυπηρετήσει μέσα στο επόμενο 12μηνο ομόλογα ύψους 141,2 δισ. δολαρίων που «ωριμάζουν». Για να το καταφέρει δε, είναι αναγκασμένη να απευθυνθεί για μια ακόμη φορά στους «φίλους» της, ζητώντας τους να βάλουν το χέρι στην τσέπη – ελπίζοντας, παράλληλα, πως δεν θα έρθει κάποιο χτύπημα «κάτω από τη μέση» εκ μέρους των ΗΠΑ.

Τα προβλήματα συνεχίζονται και εντός της κυβέρνησης. Έτσι, την Τετάρτη ο Ερντογάν απέλυσε την υπουργό Εμπορίου, Ρουσάρ Πεκτσάν, αφότου αποκαλύφθηκε η εμπλοκή της σε ανάθεση συμβολαίων σε δύο εταιρείες τις οποίες ουσιαστικά ελέγχει ο σύζυγός της. Όπως σημειώνουν αρκετοί αναλυτές, ο Τούρκος πρόεδρος αναγκάστηκε να αντιδράσει άμεσα, καθώς τα φαινόμενα διαφθοράς στην κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό είναι έντονα.

Μπορούν δε να καταστούν επικίνδυνα εάν συνδυαστούν με την απόγνωση στην οποία είναι βυθισμένο μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, καθώς η απαξίωση της λίρας και ο πληθωρισμός – που τρέχει με πάνω από 16% – στερούν εκατομμύρια νοικοκυριά από βασικά είδη (ακόμη και στη διατροφή), ενώ δυσκολεύουν την αποπληρωμή των χρεών τους, κάτι που συμβαίνει και για πολλές επιχειρήσεις.

Πού πήγαν τα συναλλαγματικά αποθέματα;

«Κερασάκι στην τούρτα» είναι η πολιτική αντιπαράθεση η οποία έχει ξεσπάσει με αφορμή τη διαχείριση εκ μέρους της κυβέρνησης και προσωπικά του προέδρου των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής τράπεζας, τα οποία κυριολεκτικά εξανεμίστηκαν πέρυσι προκειμένου να στηριχθεί η λίρα – αλλά και η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων που έχει επιβάλει ο Ερντογάν.

Οι βαριές κατηγορίες που εκτοξεύτηκαν εκ μέρους της αντιπολίτευσης και ειδικά του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος ανάγκασαν τον υπουργό Οικονομικών και το νέο διοικητή της κεντρικής τράπεζας να παρέμβουν και να διαβεβαιώσουν ότι όλα έγιναν νομίμως. Προκάλεσαν δε – όπως συμβαίνει πάντα – την οργή του «σουλτάνου».

Ωστόσο, καθώς η κατάσταση κινδυνεύει να βρεθεί εκτός ελέγχου, κυκλοφορούν ήδη φήμες για επικείμενη επιστροφή στην κυβέρνηση – και μάλιστα με αναβαθμισμένο ρόλο – του τέως υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.

Συμπέρασμα: Για την τουρκική οικονομία, όλα εξακολουθούν να κρέμονται από μία κλωστή. Ενδεχόμενο «ατύχημα» (από αυτά που συμβαίνουν ολοένα πιο συχνά στην εποχή μας) μπορούν να την οδηγήσουν στην κατάρρευση – όπως και τον Ερντογάν με το ΑΚΡ, προτού καταφέρουν να γιορτάσουν τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, το 2023.