Πώς τα 57 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα «φαγωθούν» – Τα οφέλη για φορολογούμενους, επιχειρήσεις, αγορά εργασίας

Ανοίγει ο δρόμος για μπόνους 7 μονάδες στο ελληνικό ΑΕΠ, αύξηση ιδιωτικών επενδύσεων κατά 20%, 200.000 νέες θέσεις εργασίας και για φοροελαφρύνσεις 5 δισ. Ευρώ. Οι θετικές επιπτώσεις της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης ύψους 32 δισ. Ευρώ  θα “απλώνονται” στα έτη, δηλαδή στα επόμενα 6 χρόνια, ενώ οι επιδράσεις θα συνεχιστούν σε βάθος 20ετίας. Αυτά φιλοδοξεί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της  έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος, να πετύχει η Ελλάδα μέσω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης που εκτιμάται να ικανοποιήσουν συνολικά κεφάλαια 57 δισ. ευρώ. Το σχέδιο αυξάνει το λόγο των φορολογικών εσόδων προς το ΑΕΠ κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες, δημιουργώντας δημοσιονομικό χώρο ώστε να επιτρέψει την μείωση των φόρων προσφέροντας ανάσα στους φορολογούμενους.

Οι 170 δράσεις κατατέθηκαν στη Βουλή από τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Θεόδωρο Σκυλακάκη και η έκθεση της ΤτΕ  αναφέρει ότι η εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορεί δυνητικά να αυξήσει το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ κατά 6,9% έως το 2026. Μπορεί να έχει θετική συμβολή στο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά περίπου 1,15 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο κάθε χρόνο για την περίοδο 2021 – 2026. Οι ιδιωτικές επενδύσεις αυξάνονται κατά περίπου 20% το 2026 και η απασχόληση κατά 4%, δηλαδή να δημιουργήσει επιπλέον 180.000 έως 200.000 νέες θέσεις εργασίας έως το 2026. Η οικονομική επέκταση χρηματοδοτούμενη από επιχορηγήσεις και δάνεια, αυξάνει το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 4,3% το 2026 και συμβάλλει σε επιπλέον ρυθμό μεγέθυνσης του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 0,7 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο κάθε έτος την περίοδο 2021 – 2026.

Παράλληλα, η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, που περιλαμβάνονται στο σχέδιο, συνεισφέρουν επιπλέον στον ρυθμό μεγέθυνσης του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,45 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο κάθε χρόνο την περίοδο 2021 – 2026.  Αυξάνουν μακροπρόθεσμα τα επίπεδα του πραγματικού προϊόντος, της ιδιωτικής επένδυσης και της απασχόλησης κατά 6%, 8,5% και 4%, αντιστοίχως. Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις οδηγούν σε μόνιμη αύξηση της φορολογικής βάσης, που συνεπάγεται αύξηση των φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά περίπου 2,5 ποσοστιαίες μονάδες μακροπρόθεσμα.

Τα στοίχημα για την πραγματική οικονομία και το σήμα να μην σκορπιστούν τα χρήματα “δεξιά και αριστερά”

Από την κυβέρνηση δόθηκε το σήμα για να μπουν σε θέση μάχης επιχειρήσεις, τράπεζες και κράτος για τα 32 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και ο  αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλάκακης έδωσε το στίγμα της νέας φιλοσοφίας και της αρχιτεκτονικής του νέου μηχανισμού  αξιοποίησης κοινοτικών το οποίο πατά εν ολίγοις σε μία βασική αρχή: τα δισεκατομμύρια των επιχειρήσεων και δανείων να πιάσουν τόπο. Τα πρώτα χρήματα ύψους 4 δισ. ευρώ θα εισρεύσουν στην Ελλάδα πριν το τέλος του καλοκαιριού και η βασική στόχευση είναι η κάλυψη του μεγάλου κενού σε επενδύσεις, σε εθνικό προϊόν και απασχόληση. Αυτός ο στόχος αυτόματα διαγράφει από την εξίσωση τον παράγοντα τα χρήματα να σκορπιστούν δεξιά και αριστερά και η Ελλάδα καλείται μέχρι το 2026 να τρέξει για να πιάσει τα ορόσημα δίνοντας αγώνα για τις εκταμιεύσεις κάθε εξάμηνο. 

Αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα θα καταφθάνουν στη χώρα σταδιακά και θα συνοδεύονται από στόχους, οι οποίοι καταγράφονται στο ελληνικό σχέδιο και θα επιβλέπονται κάθε έξι μήνες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι δράσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι  τις 31 Αυγούστου του 2026 και τα 12,7 δισ. ευρώ των δανείων θα πρέπει να επιστραφούν στην Κομισιόν σε ένα διάστημα 20 ετών. Η ακτινογραφία των κονδυλίων αναλύεται στα εξής ποσά: 1. 18,2 δισ. ευρώ επιδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2. 12,728 δισ. ευρώ που θα δανειστεί η Ελλάδα ώστε με τη σειρά του το κράτος να δανείσει σε υποψήφιους επενδυτές, 3. στα 7,457 δισ. ευρώ που θα βάλουν από την τσέπη τους ιδιώτες επενδυτές  και 4. στα 19 δισ. ευρώ που θα πρέπει να εξασφαλίσουν οι τράπεζες (είτε εγχώριες, είτε ξένες) προκειμένου να χρηματοδοτήσουν επενδυτές. Η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο προσδοκά να πέσουν στην ελληνική οικονομία κεφάλαια 57,4 δισ. Ευρώ από τον φετινό Αύγουστο έως το καλοκαίρι του 2026.

Οι προκλήσεις και πως οι τράπεζες θα δίνουν δάνεια στους επενδυτές

Η μεγάλη πρόκληση για την κυβέρνηση είναι η κινητοποίηση των ιδιωτικών κεφαλαίων και δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο σκέλος των δανείων του Ταμείου ύψους 13 δισ. Ευρώ. Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος η αξιοποίηση των δανείων μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ τρεις μονάδες μεχρι το 2026 και τις επενδύσεις κατά ένα πέμπτο. Κυβερνητικές πηγές εξηγώντας πως θα υλοποιηθεί το σχέδιο των δανείων διευκρίνισαν πως θα δίνονται σε συγκεκριμένους τομείς. Στις καινοτομίες του νέου μοντέλου αξιοποίησης περιλαμβάνεται η χορήγηση των κεφαλαίων προς τον ιδιωτικό τομέα από τις τράπεζες, και όχι από το κράτος. Θα υπάρχουν τρία κανάλια διανομής των δανείων, δηλαδή οι εμπορικές τράπεζες, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η ΕΤΕπ ή η EBDR και η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Επιλέξιμα θα είναι δάνεια που χρηματοδοτούν επενδύσεις σε πράσινες και σε ψηφιακές δράσεις, σε δράσεις που στηρίζουν την εξωστρέφεια, την έρευνα και την καινοτομία, τις συγχωνεύσεις, εξαγορές και συνεργασίες επιχειρήσεων. Το κράτος δεν θα δώσει εγγυήσεις, αλλά μόνο συγχρηματοδότηση. Οι ιδιώτες επενδυτές θα λαμβάνουν επιχορήγηση ίση με το 50% της επένδυσης και το υπόλοιπο 50% να πρέπει να χρηματοδοτηθεί κατά 30% από τραπεζικό δανεισμό και κατά 20% από ίδια κεφάλαια.

Όταν φτάσουν στην Ελλάδα τα κονδύλια τότε το υπουργείο Οικονομικών θα προχωρήσει σε συμβάσεις με τις τράπεζες. Στη συνέχεια τα ιδρύματα θα λαμβάνουν πακέτα έργων προς συμβασιοποίηση ύψους 100-200 εκατ. Ευρώ. Όπως εξηγούν αρμόδιοι παράγοντες, οι τράπεζες όταν εξαντλούν για παράδειγμα το 60-70% των πόρων μπορούν τότε να αιτηθούν νέα ροή χρημάτων. Τα βασικά συστατικά της νέας συνταγής αξιοποίησης των πόρων είναι καταρχάς να ξεπεραστούν οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις του δημοσίου και να επιταχυνθεί η διαδικασία, ενώ οι τράπεζες θα δίνουν ρευστότητα προς την οικονομία  και σε παραγωγικές επενδύσεις.