Τα πρόσωπα της χρονιάς – 24 άνθρωποι που έγραψαν ιστορία το 2020

Τα πρόσωπα της χρονιάς επέλεξε το in.gr σε μια προσπάθεια να καταγράψει την επικαιρότητα σε ένα εξαιρετικά δύσκολο έτος. Το 2020 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά της πανδημίας, οπότε πολλά από τα πρόσωπα έχουν σχέση με τον κοροναϊό.

Σε κάποιους ορισμένοι είναι άγνωστοι, όμως, αν ψάξει κανείς καλά θα διαπιστώσει ότι συμμετείχαν και συνδιαμόρφωσαν πολύ σημαντικά γεγονότα τη χρονιά που πέρασε.

Ας δούμε ποιοι είναι…

Ντόναλτ Τραμπ

Ο απερχόμενος αμερικανός πρόεδρος ξεκίνησε αυτή τη χρονιά ελπίζοντας ότι επιτυγχάνοντας μια μερική αναστολή του «εμπορικού πολέμου» και επενδύοντας τους θετικούς οικονομικούς δείκτες θα μπορούσε να πήγαινε με αξιώσεις στις εκλογές του Νοεμβρίου. Η πανδημία άλλαξε τα σχέδιά του, αποτέλεσε μια πραγματική δοκιμασία και  τελικά το κόστος σε ζωές έγινε και πολιτικό κόστος, ιδίως από τη στιγμή που με τη ρητορική του θα προσεγγίζει απόψεις των αρνητών του ιού. Θα καταφέρει να αναρρώσει και να δώσει μέχρι τέλους την εκλογική μάχη χωρίς να μπορέσει να ανατρέψει τα προγνωστικά. Η άρνησή του να παραδεχτεί για καιρό την εκλογική ήττα αντανακλούσε και το γεγονός ότι διατηρεί μια ισχυρή πολιτική βάση.

Τζο Μπάιντεν

Έχει το δύσκολο έργο να ανασυγκροτήσει μια Αμερική πιο διαιρεμένη παρά ποτέ, αλλά και να ξεπεράσει το γεγονός ότι θα βρεθεί στον Λευκό Οίκο κυρίως γιατί επένδυσε στη δυσαρέσκεια για τον Ντόναλντ Τραμπ παρά για την απήχηση του προγράμματός του. Θα πρέπει να αποδείξει επίσης ότι η διακυβέρνησή του δεν θα είναι μια επανάληψη των ταλαντεύσεων της δεύτερης θητείας Ομπάμα ιδίως σε ένα τοπίο με περισσότερες και βαθύτερες γεωπολιτικές διαιρέσεις (αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε «Νέος Ψυχρός Πόλεμος») και μια ενεργή οικονομική κρίση που αποδιαρθρώνει ακόμη περισσότερο τον εύθραυστο κοινωνικό ιστό των ΗΠΑ.

Μπόρις Τζόνσον

Ο Βρετανός πρωθυπουργός βρέθηκε με πολλαπλούς τρόπους στο προσκήνιο. Κατηγορήθηκε για τις ταλαντεύσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας στην αρχή και την εκτίναξη κρουσμάτων και θυμάτων στη Βρετανία, είχε άμεση εμπειρία της COVID-19 και στο τέλος της χρονιάς θα κληθεί να αντιμετωπίσει τη μετάλλαξη του ιού σε πιο μεταδοτική παραλλαγή αλλά και την πρόκληση της επίτευξης έστω και την τελευταία στιγμή συμφωνίας με την ΕΕ για την από εδώ και πέρα εμπορική σχέση ανάμεσα στη χώρα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σι Τζινπίνγκ

Ο Κινέζος Πρόεδος, ο πρώτος ηγέτης μετά τον Μάο Τσε Τουγκ που συγκεντρώνει τόση εξουσία στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένης και της άρσης του περιορισμού ως προς τη διάρκεια της θητείας, ξεκίνησε τη χρονιά με μια την τεράστια πρόκληση μιας πανδημίας που φάνηκε να έχει επίκεντρο την Κίνα για να τελειώσει τη χρονιά με την Κίνα υπερηφανεύεται για την επιτυχή αναμέτρηση με την πανδημία και την επιστροφή στην ανάπτυξη. Όμως, έχει να αντιμετωπίσει ένα αρκετά πιο εχθρικό περιβάλλον και στο γεωπολιτικό επίπεδο και στο οικονομικό (με τις ΗΠΑ να προσπαθούν να χτυπήσουν κρίσιμες κινεζικές επιχειρήσεις όπως η Huawei), την ώρα που μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η νέα στρατηγική για αυξημένη κινεζική αυτάρκεια.

Τζακίντα Άρντερν

Η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδία, που το 2017 έγινε η νεώτερη επικεφαλής κυβέρνησης στον κόσμο, κέρδισε για πρώτη φορά μεγάλο διεθνές κύρος για τον τρόπο που ηγήθηκε της αναμέτρησης της χώρας της με το ρατσιστικής έμπνευσης μακελειό στο Κράιστσερτς το 2019. Όμως, θα είναι η αποφασιστική αντιμετώπιση της πανδημίας (που βέβαια ευνοήθηκε από τον νησιωτικό χαρακτήρα της χώρας της) που θα την κάνει μία από τις πιο δημοφιλείς φιγούρες μια νέας γενιάς σοσιαλδημοκρατών πολιτικών.

Άντονι Φαούτσι

Ένας βετεράνος της δημόσιας υγείας, με μεγάλο έργο στην αντιμετώπιση της πανδημίας του AIDS, ο διευθυντής του  Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ, θα έχει το δύσκολο ρόλο να είναι με έναν τρόπο ο εκπρόσωπος της task force του Λευκού Οίκου για την αντιμετώπιση της πανδημίας και ταυτόχρονα να βρίσκεται στο στόχαστρο του ίδιου του Τραμπ που διαφωνούσε, συχνά ανοιχτά, με την προσέγγισή του. Πάντως ο νέος πρόεδρος αποφάσισε ότι ο Φάουτσι θα είναι και ο επικεφαλής ιατρικός σύμβουλός του.

Άνγκελα Μέρκελ

Το 2020 κανονικά θα ήταν η χρονιά της σταδιακής αποχώρησης της γερμανίδας καγκελαρίου από το πολιτικό προσκήνιο, εφόσον δεν πρόκειται να διεκδικήσει αξίωμα στις εκλογές του 2021. Όμως, η απουσία άλλων ηγετικών φυσιογνωμιών τόσο στο γερμανικό όσο εν πολλοίς και στο ευρωπαϊκό επίπεδο, σήμαινε ότι και πάλι ήταν αυτή που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μείζονες κρίσεις, από την πανδημία μέχρι την πραγματικότητα μιας Ευρώπης που ολοένα και περισσότερο δυσκολεύεται να βρει κοινό τόπο στα περισσότερα ζητήματα. Πάντως, η δημοτικότητά της παραμένει ιδιαίτερα υψηλή στην πατρίδα της, όπως και η ικανότητα να επιτυγχάνει συμβιβασμούς, έστω και την τελευταία στιγμή.

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρέθηκε να αντιμετωπίζει μια διπλή κρίση. Από τη μια, της πανδημίας που ειδικά στην πρώτη φάση χαρακτηρίστηκε από την απουσία ευρωπαϊκού συντονισμού και αλληλεγγύης, από την άλλη της δύσκολης διαπραγμάτευσης ώστε αυτή τη φορά η Ευρώπη να προσφέρει όντως διέξοδο ανάκαμψης, ιδίως στις χώρες που δοκιμάστηκαν από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Και σε αυτό το φόντο η φον ντερ Λάιεν κλήθηκε να παίξει ένα ρόλο πολύ πέρα από απλώς της «αναγκαστικής λύσης» για να υπάρξει Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς

Ο Αιθίοπας γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της περιόδου της πανδημίας. Βρέθηκε σε αυτή τη θέση ύστερα από τις δύο θητείες της Μάργκαρετ Τσαν που μάλλον δεν συνέβαλαν στη καλή φήμη του οργανισμού. Παρότι θα κατηγορηθεί για την καθυστέρηση ως προς την ανακοίνωση ότι πρόκειται για πανδημία και για «ανεκτική» στάση απέναντι στην Κίνα, εντούτοις θα διατηρήσει το κύρος του οργανισμού. Ωστόσο δεν θα καταφέρει πολλά για την αποτροπή του «εμβολιαστικού εθνικισμού» και για την μεταφορά πόρων προς τις φτωχότερες χώρες.

Ουγκούρ Σαχίν και Οζλέμ Τουρετσί

Σε πείσμα ενός παραπάνω από ενδημικού ευρωπαϊκού ρατσισμού, θα είναι δυο παιδιά μεταναστών από την Τουρκία, που κατάφεραν όμως όχι μόνο να διαπρέψουν στην επιστήμη αλλά και να διαμορφώσουν μια πρωτοπόρα εταιρεία βιοτεχνολογίας, την BioNTech, που θα πρωταγωνιστήσουν στον αγώνα δρόμου για την παρασκευή του πρώτου εμβολίου για τον νέο κορωναϊό, το οποίο θα στηριχτεί στην τεχνολογία m-RNA και θα παραχθεί με τη συνεργασία με της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer.

Άντερς Τέγκνελ

Ο όρος «κρατικός επιδημιολόγος» σε αρκετές χώρες θα φάνταζε παράδοξος, αλλά στη Σουηδία είναι εξαιρετικά ανοίκειος. Και ο Άντερς Τέγκνελ θα καταφέρει στη χώρα του να είναι δημοφιλής ως ο εκπρόσωπος ενός διαφορετικού δρόμου για την αντιμετώπιση της πανδημίας και στο εξωτερικό ως ο εκφραστής μιας επικίνδυνης στρατηγικής «ανοσίας αγέλης», έστω και εάν στη Σουηδία, που στην πραγματικότητα θα υιοθετήσει αρκετούς περιορισμούς, το πραγματικό πρόβλημα ήταν η σχετική αποδιάρθρωση του συστήματος πρόνοιας που οδήγησε σε ιδιαίτερα αυξημένους θανάτους ηλικιωμένων σε γηροκομεία ή εξαρτημένων από προγράμματα «βοήθειας στο σπίτι».

Κ.Κ. Σαϊλάγια

Η υπουργός  Υγείας στην Πολιτεία της Κέραλα, στην Ινδία, στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαρξιστικού), μπόρεσε να συντονίσει μια από τις πιο πετυχημένες παγκοσμίως στρατηγικές για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Βάζοντας στόχο να κρατήσει χαμηλά της θνησιμότητα και να περιορίσει τη διασπορά θα οργανώσει ένα σύστημα εντοπισμού, ιχνηλάτησης και προσφοράς κοινωνικής και ψυχολογικής βοήθειας σε όσους βρίσκονταν σε καραντίνα ή είχαν εντολές αυτό-απομόνωσης, οργανώνοντας ταυτόχρονα τη διανομή τροφίμων σε εκατομμύρια ανθρώπους. Κατάφερε έτσι να έχει ένα δείκτη θνητότητας σημαντικά χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου.

Νιλ Φέργκιουσον

Ο Βρετανός επιδημιολόγος μπορεί να υπερηφανεύεται ότι τα δικά του μοντέλα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετατόπιση των κυβερνήσεων στη κατεύθυνση της επιβολής μέτρων τύπου «λοκντάουν», καθώς η ομάδα του στο Imperial College προέβλεψε πολύ μεγάλους αριθμούς θυμάτων, εάν δεν λαμβάνονταν μέτρα. Βέβαια, έκτοτε τα μοντέλα του θα αμφισβητηθούν ως προς την ακρίβεια των προβλέψεών τους, ενώ τον Μάιο θα βρεθεί στο επίκεντρο όταν θα παραβιάσει τα περιοριστικά μέτρα, στην λήψη των οποίων είχε συμβάλει.

Σουνέτρα Γκούπτα

Στον αντίποδα του Φέργικιουσον, η καθηγήτρια επιδημιολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης θα είναι ιδιαίτερα επικριτική για τη στρατηγική των λοκντάουν, υποστηρίζοντας ότι το κοινωνικό κόστος που έχουν, ιδίως για τα φτωχότερα τμήματα των κοινωνιών, είναι πολύ μεγάλο και θα επιμείνει στην ανάγκη για μια στοχευμένη προσέγγιση που θα αποσκοπεί στην προστασία των ευπαθών, χωρίς να αποδιαρθρώνει την κοινωνική ζωή. Θα είναι εκ των συντακτών της «Διακήρυξης του Γκρέιτ Μπάρινγκτον».

Λουίς Άρσε

Παρότι όχι πολύ γνωστός εκτός των συνόρων της πατρίδας, ο βολιβιανός πολιτικός και στενός συνεργάτης του Έβο Μοράλες σηματοδότησε με την καθαρή εκλογική νίκη που τον ανέδειξε στη θέση του Προέδρου, την επιστροφή της Αριστεράς στην εξουσία στη Βολιβία, ύστερα από την πραξικοπηματική εκδίωξη του Μοράλες και του αντιπροέδρου Γκαρσία Λινέρα τον Νοέμβριο του 2019. Νίκη που συνέπεσε με την αντίστοιχη εκλογική νίκη του Νικολάς Μαδούρο, το δημοψήφισμα στην Χιλή για το νέο Σύνταγμα αλλά και την σημαντική εξέλιξη της νομιμοποίησης των αμβλώσεων στην Αργεντινή.

Βίκτορ Όρμπαν

Κατεξοχήν εκπρόσωπος του αυταρχικού, λαϊκιστικού και εθνικιστικού συντηρητισμού που δείχνει να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε αρκετές χώρες της «διεύρυνσης» της ΕΕ, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, στην πρώτη φάση της πανδημίας θα βρεθεί, με βάση την έκτακτη νομοθεσία, να έχει σχεδόν δικτατορικές αρμοδιότητες. Παρότι το βέτο που θα βάλει, μαζί τον Πολωνό ομόλογό του, στον ευρωπροϋπολογισμό και το «Ταμείο Ανάκαμψης» θα το βάλει στο στόχαστρο των ευρωπαίων εταίρων του, τελικά θα εξασφαλίσει το συμβιβασμό που ήθελε ως προς τη σύνδεση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων με κριτήρια τήρησης κανόνων κράτους δικαίου.

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν

Για τον Τούρκο πρόεδρο, το 2020 ήταν η χρονιά των πιο μεγάλων και τολμηρών κινήσεων εκτός συνόρων, με τη χώρα του να παρεμβαίνει ανοιχτά όχι μόνο στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη αλλά και στην ένοπλη σύγκρουση Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, την ώρα που η Τουρκία δοκίμασε με κάθε τρόπο τα όρια ανοχής της Ελλάδας ως προς ζητήματα κυριαρχικών δικαιωμάτων. Τα μεγάλα ανοίγματα σημαίνουν και μεγάλα ρίσκα την ώρα που ο Ερντογάν δεν θα έχει από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση την ίδια άμεση κατανόηση που επεδείκνυε ο Ντόναλντ Τραμπ, όμως ο Τούρκος πρόεδρος ήδη δείχνει να προσπαθεί να προετοιμαστεί στη νέα πιο δύσκολη συνθήκη.

Σεργκέι Λαβρόφ

Την ώρα που οι ΗΠΑ δείχνουν να έχουν χάσει την ικανότητα να επιλύουν τοπικές κρίσεις, διατηρώντας ωστόσο την ικανότητα να τις παροξύνουν και η Ευρώπη δείχνει πιο αποτελεσματική στη ρητορική παρά στην πράξη, ο Σεργκέι Λαβρόφ εξακολουθεί να εκπροσωπεί την επιμονή σε μια παράδοση διπλωματίας που μετατρέπει το συσχετισμό δύναμης σε δυνατότητα συμβιβασμού. Από την έστω και αργή μετάβαση προς ειρήνευση στη Συρία μέχρι την επίτευξη κατάπαυσης πυρός στον Καύκασο, περνώντας από τη δρομολόγηση πολιτικής λύσης στη Λιβύη τα αποτυπώματα των ρωσικών διπλωματικών προσπαθειών παραμένουν σαφή.

Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν

Ο ΜΒΖ, πρίγκιπας διάδοχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αναδείχτηκε το  2020 σε έναν από τους πιο σημαντικούς «παίκτες» στη Μέση Ανατολή. Βασικός αρχιτέκτονας μιας πολύ πιο παρεμβατικής εξωτερικής πολιτικής, που στηρίζεται και στη διαρκή ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων των ΗΑΕ, θα συμπαραταχθεί με τις ΗΠΑ, θα επιμείνει στη συμμαχία με τη Σαουδική Αραβία και στην προσπάθεια αποκατάστασης σχέσεων με το Ισραήλ, ορίζοντας ως βασικούς αντιπάλους τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και το Ιράν.

Σωτήρης Τσιόδρας

Ιδίως στην πρώτη φάση της πανδημίας ο 55χρονος Καθηγητής της Ιατρικής Αθηνών  δεν θα είναι απλώς μια από τις πιο οικείες (και καθησυχαστικές) φωνές για την ελληνική κοινωνία που ζούσε το σοκ του πρώτου λοκντάουν, αλλά και θα κερδίσει διεθνή αναγνώριση ως ένας από τους επιστήμονες που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της πανδημίας και της προσπάθειας κινητοποίησης των κοινωνιών.

Κασέμ Σολεϊμανί

Φαντάζει παράδοξο ότι συμπεριλαμβάνουμε στα πρόσωπα της χρονιάς έναν άνθρωπο που πέθανε στην αυγή του 2020. Όμως, η εκτέλεση από drone των ΗΠΑ του ηγετικού στελέχους των «Φρουρών της Επανάστασης» και του ανθρώπου που τα προηγούμενα χρόνια πρωταγωνίστησε στην προσπάθεια του Ιράν να οικοδομήσει τον λεγόμενο «άξονα της αντίστασης» εκτός συνόρων σηματοδότησε την αμερικανική επιλογή για κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με το Ιράν και τον προάγγελο νέων συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Λι Γουνελιάνγκ

Ο οφθαλμίατρος από τη Γουχάν, θα είναι από τους πρώτους που θα προσπαθήσουν να μιλήσουν για μια νέα θανατηφόρα επιδημία στην κινεζική πόλη Γουχάν, μεταφέροντας σχετικές πληροφορίες στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην αρχή θα κατηγορηθεί από τις αρχές για διάδοση πλαστών πληροφοριών, όμως στη συνέχεια οι αρχές θα ζητήσουν συγγνώμη για τις κατηγορίες. Ο ίδιος θα είναι ένα από τα σχετικά πρώτα θύματα της COVID-19  στις 7 Φεβρουαρίου του 2020.