Δάνεια : Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης από τις τράπεζες

Ετοιμες για χρονική επέκταση της αναστολής δόσεων που προσφέρουν ήδη σε ενήμερους, πληττόμενους από την κρίση του κορωνοϊού δανειολήπτες και για παροχή διευκολύνσεων σε πελάτες που συνεχίζουν να εξυπηρετούν έως σήμερα τις οφειλές τους, αλλά μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες το επόμενο διάστημα λόγω της ύφεσης, είναι οι τράπεζες.

Καθώς φαίνεται να επιβεβαιώνεται το δυσμενές σενάριο για την οικονομία, μετά την έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού και την επιβολή νέων αυστηρών μέτρων περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας, οι τραπεζικές διοικήσεις θα επιχειρήσουν με ευκολίες πληρωμής να κρατήσουν ζωντανά όσο το δυνατόν περισσότερα δάνεια.

Το αρχικό πλάνο προέβλεπε την αναστολή των δόσεων και την πληρωμή μόνο τόκων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις αντίστοιχα μέχρι το τέλος του έτους. Οσο όμως δεν είναι ορατό το τέλος της υγειονομικής κρίσης, καθίσταται σαφές πως είναι αναγκαία η συνέχιση των διευκολύνσεων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ηδη τραπεζικά στελέχη έχουν κάνει λόγο για σταδιακή επαναφορά των δόσεων στα προ COVID-19 επίπεδα από το 2021.

Το σχέδιο δράσης

Σήμερα δάνεια άνω των 20 δισ. ευρώ βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής δόσεων ή χρεολυσίων. Πρόκειται περίπου για το 20% των πράσινων έως και τον περασμένο Μάρτιο δανείων που έχουν παγώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, δεν αποκλείεται τους επόμενους μήνες να καταγραφεί αύξηση των σχετικών μεγεθών, καθώς θα υπάρξει πίεση στα εισοδήματα.

Οπως αναφέρει, εάν επαληθευτεί η πρόβλεψη για ύφεση έως και 4% την ερχόμενη χρονιά, το πιθανότερο είναι να συνεχιστούν τα σε ισχύ μορατόρια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το προβλεπόμενο.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες και οι συνεργαζόμενοι στο κομμάτι της διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων servicers έχουν εκπονήσει ένα σχέδιο στοχευμένων παρεμβάσεων τους επόμενους μήνες που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

1. Διατήρηση μειωμένων δόσεων: Στα δάνεια που βρίσκονται ήδη σε καθεστώς διευκόλυνσης, με ημερομηνία λήξης την ερχόμενη Πρωτοχρονιά, θα δοθεί κατά περίπτωση η δυνατότητα συνέχισης της αναστολής δόσεων ή χρεολυσίων με τους ίδιους όρους για μερικούς μήνες ακόμη. Οι δόσεις θα επανέρχονται στα προ κορωνοϊού επίπεδα, εφόσον κριθεί αναγκαίο σταδιακά, με αύξησή τους π.χ. ανά τρίμηνο. Σε κάθε περίπτωση, οι διευκολύνσεις αυτές θα δίνονται στοχευμένα, δηλαδή σε δανειολήπτες που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν την οφειλή τους.

2. Ενταξη νέων δανείων στις αναστολές: Οι τράπεζες θεωρούν δεδομένο ότι ένα μέρος των ενήμερων δανείων ύψους 80 δισ. ευρώ περίπου που συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά θα χρειαστεί αναστολή τους επόμενους μήνες. Ως εκ τούτου, είναι έτοιμες να εξετάσουν κάθε σχετικό αίτημα. Σε γενικές γραμμές στα νοικοκυριά παρέχεται δυνατότητα μη πληρωμής για μερικούς μήνες έως και του 100% της δόσης τους και σε επιχειρήσεις η ευχέρεια εξόφλησης μόνο των τόκων.

3. Βαθιές ρυθμίσεις όπου χρειάζεται: Οταν η μείωση των εισοδημάτων του δανειολήπτη λόγω της οικονομικής διαταραχής δεν είναι πρόσκαιρη και δεν αναμένεται επαναφορά τους στα προ κρίσης επίπεδα σύντομα, οι τράπεζες είναι έτοιμες να προσφέρουν αλλαγή των όρων εξόφλησης των δανείων, κατά βάση μέσω επιμήκυνσης της διάρκειας αποπληρωμής. Δεδομένου ότι τέτοιες αναδιαρθρώσεις έχουν κόστος, καθώς καθιστούν αναγκαία τη διενέργεια επιπρόσθετων προβλέψεων, θα εφαρμόζονται μετά από ενδελεχή έλεγχο κάθε υπόθεσης.

4. Αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας: Για ευάλωτα νοικοκυριά που συναινούν σε άρση του τραπεζικού τους απορρήτου, οι τράπεζες δεν θα προχωρούν σε πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους. Με τον τρόπο αυτόν υπάρχει προστασία και για τα σπίτια των πραγματικά αδύναμων δανειοληπτών, έως και την ενεργοποίηση του νέου πτωχευτικού κώδικα.

Μεγάλη ζήτηση για την 9μηνη επιδότηση

Το περασμένο Σάββατο ολοκληρώθηκαν οι αιτήσεις για το πρόγραμμα κρατικής επιδότησης κόκκινων και πράσινων, ενυπόθηκων, συνδεδεμένων με την πρώτη κατοικία του οφειλέτη, δανείων. Συνολικά, εκδήλωσαν ενδιαφέρον περισσότεροι από 160.000 οφειλέτες.

Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος επιλεξιμότητας των υποβληθεισών αιτήσεων, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, θα περάσουμε στη φάση καταβολής της κρατικής επιδότησης. Οι πληρωμές θα ξεκινήσουν:

-Από τον τρέχοντα μήνα, για εξυπηρετούμενο δάνειο το οποίο δεν έχει ενταχθεί στο πλαίσιο αναστολής πληρωμής δόσεων.

-Μετά τη λήξη της αναστολής πληρωμής δόσεων, κατόπιν συνεννόησης του δανειολήπτη με το πιστωτικό ίδρυμα, για εξυπηρετούμενο δάνειο το οποίο έχει ενταχθεί στο πλαίσιο αναστολής πληρωμής.

-Μετά τη συμφωνία του δανειολήπτη με την τράπεζα για μια νέα, βιώσιμη ρύθμιση της οφειλής του, για μη εξυπηρετούμενο δάνειο.

Σε κάθε περίπτωση, οι παραπάνω ενέργειες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εγκαίρως, ώστε η κρατική επιδότηση να ξεκινήσει να καταβάλλεται το αργότερο εντός του Ιανουαρίου του 2021.

Υπενθυμίζεται ότι η εννεάμηνη κρατική επιδότηση των συνεπών δανειοληπτών ανέρχεται μεσοσταθμικά στο 80% για πράσινα δάνεια (μηνιαίο πλαφόν 600 ευρώ), στο 70% για κόκκινα, αλλά μη καταγγελμένα δάνεια (μηνιαίο πλαφόν 500 ευρώ) και στο 47% περίπου για μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (μηνιαίο πλαφόν 300 ευρώ).

Οι δανειολήπτες θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε μήνα το υπόλοιπο ποσό της δόσης που δεν καλύπτεται από το κράτος. Μετά τη λήξη της επιδότησης οφείλουν να πληρώνουν ολόκληρη τη μηνιαία δόση του δανείου για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών αν πρόκειται για εξυπηρετούμενα δάνεια, 12 μηνών για μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δεν έχουν καταγγελθεί και 18 μηνών για τα καταγγελμένα. Σε διαφορετική περίπτωση θα ζητείται πίσω η επιδότηση.

Πρόβλημα με τα νέα αιτήματα αναστολών

Εκτεθειμένες είναι οι τράπεζες μετά τις ανακοινώσεις του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα ότι οι πληττόμενοι από τον κορωνοϊό ενήμεροι δανειολήπτες μπορούν να υποβάλλουν από εδώ και στο εξής αίτημα για αναστολή πληρωμών το δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου. Οπως αναφέρει τραπεζική πηγή, η χαλάρωση των εποπτικών κανόνων από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) παρέχεται προς το παρόν μόνο για αιτήματα διευκολύνσεων που υποβλήθηκαν έως τις 30 Σεπτεμβρίου. Αν λοιπόν δεν αλλάξει η οδηγία, οι τράπεζες για κάθε νέα αναστολή θα πρέπει να διενεργούν και προβλέψεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα θα τεθεί άμεσα προς επίλυση από την Ελληνική Ενωση Τραπεζών στον επόπτη.

Προβληματισμός για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό

Παραµένει στις τραπεζικές διοικήσεις ο προβληµατισµός για τον εξωδικαστικό συµβιβασµό, που θα ενεργοποιηθεί την ερχόµενη Πρωτοχρονιά. Πρόκειται για ένα εργαλείο που θα λειτουργεί παράλληλα µε το νέο πτωχευτικό πλαίσιο και θα επιτρέπει σε δανειολήπτες που αντιµετωπίζουν οικονοµικές δυσκολίες και έχουν ληξιπρόθεσµα χρέη είτε προς το Δηµόσιο είτε προς τις τράπεζες να πετύχουν µία βιώσιµη ρύθµιση.

Οι τράπεζες ανησυχούν για ένα µαζικό κύµα αιτήσεων στον εξωδικαστικό ακόµη και από ενήµερους δανειολήπτες, που είδαν τα εισοδήµατά τους να µειώνονται σηµαντικά λόγω της πανδηµίας ή που έχουν χρέη προς το Δηµόσιο και θέλουν να τα ρυθµίσουν. Οι τράπεζες, βάσει της νοµοθεσίας, δεν είναι υποχρεωµένες να υποβάλουν πρόταση ρύθµισης µετά το αίτηµα του δανειολήπτη και εφόσον παρέλθουν δύο µήνες η όλη διαδικασία θεωρείται άκυρη. Στη συνέχεια µπορούν είτε να διαπραγµατευτούν µαζί του είτε να προχωρήσουν σε µέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Στις τράπεζες θεωρούν όµως ότι οι δύο µήνες που προβλέπει ο νόµος µπορεί στην πράξη να γίνουν έξι, δίνοντας µε αυτόν τον τρόπο σήµα σε όσους θέλουν να καθυστερήσουν τη διευθέτηση της υπόθεσής τους να χρησιµοποιήσουν τον εξωδικαστικό µηχανισµό για αυτόν τον σκοπό. Επιπλέον, οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι µε βάση τους ισχύοντες εποπτικούς κανόνες από τη στιγµή της υποβολής της αίτησης εφόσον πρόκειται για πράσινο δάνειο, αυτόµατα κατηγοριοποιείται ως «αβέβαιο προς είσπραξη» και η τράπεζα πρέπει να διενεργήσει προβλέψεις.

Σύµφωνα µε τραπεζικούς κύκλους, προς το παρόν µόνο προφορικές διαβεβαιώσεις υπάρχουν για το θέµα από την κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος. Οπως τονίζουν, αν δεν αλλάξουν οι κανονισµοί οι αιτήσεις τους πρώτους µήνες του 2020 θα µπορούσαν να δηµιουργήσουν µία τρύπα 1,50-2 δισ. ευρώ που θα πρέπει να καλυφθεί µε νέες προβλέψεις.