Στο κενό οι εκβιασμοί Ερντογάν: Αποκλιμάκωση ή κυρώσεις το μήνυμα της ΕΕ – Κρίσιμες οι επόμενες εβδομάδες

Την πολιτική των προκλήσεων φαίνεται πως επιλέγει η Τουρκία ενόψει της κρίσιμης συνόδου κορυφής της ΕΕ στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου, οπότε και θα εξεταστούν οι ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της.

Οι επόμενες δύο εβδομάδες θεωρούνται κρίσιμες καθώς αντί αποκλιμάκωσης, η Άγκυρα επιλέγει να ξεκινήσει ένα νέο γύρο έντασης, με χρονοδιάγραμμα που φτάνει έως τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία εξέδωσε αργά το βράδυ της Δευτέρας νέα Navtex για «έρευνες» εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, νοτίως του Καστελόριζου, στο ανατολικότερο άκρο της ΑΟΖ που συμφωνήθηκε μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, με ισχύ έως τις 12 Σεπτεμβρίου.

Η Αθήνα φάνηκε να περιμένει την τουρκική κίνηση καθώς η απάντηση από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ήρθε μέσα σε μία ώρα περίπου μετά την ανακοίνωση της γείτονος, την οποία κατηγόρησε ότι συνεχίζει να εκπληρώνει πιστά τον ρόλο του ταραξία, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν εκβιάζεται και θα συνεχίσει να εφαρμόζει και να υλοποιεί τον δικό της σχεδιασμό.

Εξέδωσε δε αντι-Navtex, στην οποία υπογραμμίζεται ότι η τουρκική ναυτική οδηγία είναι άκυρη, έχει εκδοθεί από μη εξουσιοδοτημένη υπηρεσία και η τουρκική δραστηριότητα είναι παράνομη καθόσον αφορά σε περιοχή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Των εξελίξεων αυτών προηγήθηκε ένα μπαράζ εμπρηστικών δηλώσεων εκ μέρους της τουρκικής ηγεσίας -το οποίο συνεχίζεται με ασυνήθιστα ταχείς ρυθμούς- με αποκορύφωμα τις πρωτοφανείς ύβρεις που εξαπέλυσε την Κυριακή ο Ερντογάν κατά του Έλληνα πρωθυπουργού και του Γάλλου προέδρου. Κατόπιν αυτών ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημείωσε πως «η Ε.Ε. αναμένει από την Τουρκία να βρει μια ειρηνική λύση στις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι ενέργειες της Άγκυρας προκαλούν ανησυχία σε ολόκληρη την Ε.Ε.».

Η τουρκική κυβέρνηση, ωστόσο, παρά τη διαμεσολάβηση της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ, όχι μόνο δεν φαίνεται να συνετίζεται και να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της έντασης, αντίθετα -ακολουθώντας κατά γράμμα τις μαξιμαλιστικές της βλέψεις- δεν διστάζει να κουνήσει ακόμη μια φορά το δάκτυλο, αποτυπώνοντας με τον καλύτερο τρόπο πως είτε έχει διαλέξει ένα δρόμο χωρίς επιστροφή είτε όλα εντάσσονται σε ένα ανατολίτικο παζάρι που ξέρει καλά.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν διστάζει μάλιστα να βγάζει βιαστικά συμπεράσματα και να υιοθετεί ανυπόστατους ισχυρισμούς περί έκτακτης μεταφοράς στρατιωτών στο Καστελόριζο, επιχειρώντας να επιρρίψει τις όποιες ευθύνες σε περίπτωση ναυαγίου των συνομιλιών στη χώρα μας. Κάτι άλλωστε που έκανε και το προηγούμενο διάστημα χρησιμοποιώντας ως πρόφαση τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για ΑΟΖ προκειμένου να μην καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων.

Αποκλιμάκωση ή κυρώσεις

Από την πλευρά της η ΕΕ προειδοποιεί την Τουρκία, ότι αν δεν συμβάλει σε εξεύρεση λύσης με διάλογο στην Μεσόγειο, οι Βρυξέλλες θα λάβουν τα κατάλληλα μέτρα. Στόχος των Ευρωπαίων πάντως -οι οποίοι τις τελευταίες ημέρες εμφανίζονται αρκετά πιο ενεργοί και με άμεσα αντανακλαστικά απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις- είναι να επικρατήσει σύνεση εκ μέρους της Τουρκίας, να πάψουν τα πολεμικά παιχνίδια και να ανακοινωθεί ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας πριν τις 24-25 Σεπτεμβρίου που συνεδριάζει η Σύνοδος Κορυφής. Εάν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση και διάθεση για διάλογο μέχρι τότε, οι κυρώσεις που είναι στο τραπέζι, και οι οποίες θα πονέσουν την τουρκική οικονομία, αποτελούν μονόδρομο για τους «27».

Η Αθήνα έχει διαμηνύσει πως δεν θα δεχθεί παράνομα τετελεσμένα εκ μέρους της Άγκυρας ώστε μετά να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου και συνεχίζει να κινείται δραστήρια προκειμένου να μην χαθεί το θετικό momentum από τις πρόσφατες διπλωματικές επιτυχίες. Ο Νίκος Δένδιας μεταβαίνει την Παρασκευή στην Νέα Υόρκη, όπου θα έχει συνάντηση με τον γγ του ΟΗΕ Αντόνιο  Γκουτέρες, ενώ αναμένεται και η επίσημη κατάθεση από την Ελληνική μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας για τις ΑΟΖ.

Ο διπλωματικός «πυρετός» που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στην Αθήνα φαίνεται πως έχει αποδώσει «καρπούς», κάτι που φαίνεται όχι μόνο από την αυστηρή προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Τουρκία αλλά και από το γεγονός ότι μέσα στο επόμενο διάστημα φτάνει στην Ανατολική Μεσόγειο το γαλλικό αεροπλανοφόρο Σαρλ ντε Γκωλ, συνοδευόμενο από άγνωστο αριθμό πλοίων και υποβρυχίων του γαλλικού πολεμικού ναυτικού. Εξέλιξη μάλιστα που έρχεται λίγες ημέρες μετά τις δηλώσεις του Εμμανουέλ Μακρόν πως «η Τουρκία καταλαβαίνει μόνο από πράξεις».

Αναλαμβάνει δράση η Γαλλία

Το «κόσμημα» στο στέμμα του γαλλικού ναυτικού καταπλέει στη Μεσόγειο σε μια «μη προσδιορισμένη αποστολή», σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, όπως του γαλλικού lemarin.ouest-france.fr.

Όντας το σημαντικότερο στρατηγικό όπλο της Γαλλίας, δεν έχουν ανακοινωθεί για λόγους ασφαλείας περισσότερες λεπτομέρειες, όπως όμως επισημαίνουν στρατιωτικοί αναλυτές, ο απόπλους από τo ναύσταθμο της Toulon γίνεται με το αεροπλανοφόρο σε «ετοιμότητα μάχης», δηλαδή με πλήρες πολεμικό φορτίο το οποίο περιλαμβάνει πλήθος μαχητικών αεροσκαφών Rafale, ιπτάμενα ραντάρ και στρατηγικό οπλισμό πυραύλων μέγιστης ακτίνας δράσης, αντι-υποβρυχιακό οπλοστάσιο καθώς και τα εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα εντοπισμού, στόχευσης και ηλεκτρονικών παρεμβολών που έχει αναπτύξει η γαλλική πολεμική βιομηχανία με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό πως δεν υπάρχουν μέσα αντίμετρων στη διάθεση καμίας άλλης χώρας.

Ξεκάθαρο μήνυμα στήριξης στην Αθήνα έστειλε και ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, μπροστά στον γερμανό ομόλογό του επισημαίνοντας πως η παραβίαση του θαλάσσιου χώρου ευρωπαϊκής χώρας από την Τουρκία είναι «απολύτως απαράδεκτη», ενώ τόνισε χαρακτηριστικά: «Θα ήταν σοβαρό σφάλμα να αφήσουμε την ασφάλειά μας στη Μεσόγειο στα χέρια άλλων».

«Η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι, σε έναν ολοένα και σκληρότερο κόσμο που ανασυντίθεται, υπό την επήρεια ξεκάθαρων παιχνιδιών εξουσίας και συστηματικής διάλυσης των πολυμερών πλαισίων. Η Ευρώπη οφείλει επιτέλους να αφήσει πίσω της την εποχή της αθωότητας και της αφέλειας και να διαμορφώσει το δικό της πεπρωμένο. Ειδάλλως, άλλες δυνάμεις θα το διαμορφώσουν αντ’ αυτής» σημείωσε.

«Είναι η μεγάλη αποκάλυψη του 2020. Το έτος αυτό διέλυσε ορισμένες ψευδαισθήσεις: Είμαστε πλέον αναγκασμένοι να δράσουμε. Τούτη η συνειδητοποίηση είτε έχει ήδη γίνει είτε λαμβάνει χώρα τώρα. Όλοι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συμμετάσχουν σε ένα φιλόδοξο σχέδιο» προσέθεσε, ενώ υπογράμμισε τη σημασία της υπεράσπισης της ευρωπαϊκής ασφάλειας και της αντίληψης του στρατηγικού μας περιβάλλοντος.

Γαλλία προς ΕΕ: Οφείλουμε να απαντήσουμε συλλογικά

Ο γάλλος υπουργός αναφέρθηκε στις εξελίξεις του Αυγούστου, που ήταν -όπως τόνισε- πυκνές, «ίσως μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό». «Όταν ένας από εμάς βρίσκεται αντιμέτωπος με μια πολιτική τετελεσμένου γεγονότος, μια πολιτική επιθετική και αδικαιολόγητη, οφείλουμε να απαντήσουμε συλλογικά, διότι πρόκειται για μια απειλή ενάντια στην κυριαρχία και στα συμφέροντα της Ένωσης» επισήμανε αναφερόμενος στην ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία «που παραβιάζει το θαλάσσιο χώρο κράτους – μέλους της ΕΕ».

«Η ΕΕ είναι έτοιμη για διάλογο. Είναι όμως εξίσου έτοιμη να εκφραστεί με κατηγορηματικό τρόπο, μέσω κυρώσεων, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο» ανέφερε και προσέθεσε πως αυτό άλλωστε αποφασίστηκε στην άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα.

«Κινητοποιούμε όλα τα διαθέσιμα διπλωματικά και επιχειρησιακά μέσα, αποσκοπώντας στη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Άγκυρα. Και στο ζήτημα αυτό, υπάρχει σύγκλιση απόψεων μεταξύ του προέδρου Μακρόν και της καγκελάριου Μέρκελ, ήτοι μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο στόχος μας είναι μόνιμος και διπλός: Σταθερότητα και κυριαρχία» είπε ο κ. Λε Ντριάν.

 Η αυστηρή απάντηση της Αθήνας στην τουρκική προκλητικότητα

Αντί-Navtex εξέδωσε ο σταθμός της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού Ηρακλείου Κρήτης με αφορμή τη νέα οδηγία που εξέδωσε χθες Δευτέρα η Τουρκία για το ερευνητικό πλοίο Oruc Reis.

Συγκεκριμένα, ο σταθμός Ηρακλείου της Υδρογραφικής Υπηρεσίας αναφέρει πως ο σταθμός της Αττάλειας δεν έχει δικαιοδοσία για την έκδοση Navtex στη συγκεκριμένη περιοχή.

Και βέβαια επισημαίνει ότι η συγκεκριμένη τουρκική Navtex αναφέρεται «σε μία μη εγκεκριμένη και παράνομη δραστηριότητα που επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα».

Τονίζεται ακόμη ότι ο σταθμός Ηράκλειο της Ελληνικής Υδρογραφικής Υπηρεσίας έχει τη δικαιοδοσία για την έκδοση Navtex σ’ αυτήν την περιοχή και καλεί τους ναυτιλομένους να αγνοήσουν την  τουρκική οδηγία με αριθμό FA58-1093/20.

Το μήνυμα του σταθμού του Ηρακλείου:

ZCZC HA90
311930 AUG 20
IRAKLEIO STATION NAVWARN 513/20
SOUTHEAST CRETAN SEA
1. UNAUTHORIZED STATION HAS BROADCAST NAVTEX
MESSAGE NUMBER FA58-1093/20 IN HELLENIC NAVTEX
SERVICE AREA, REFERRING TO UNAUTHORIZED AND
ILLEGAL ACTIVITY IN AN AREA THAT OVERLAPS THE
GREEK CONTINENTAL SHELF.
IRAKLEIO NAVTEX STATION HAS THE AUTHORITY TO
BROADCAST NAVTEX MESSAGES IN THE AREA.
2. ALL MARINERS ARE REQUESTED TO DISREGARD NAVTEX
MESSAGE NUMBER FA58-1093/20.
3. CANCEL THIS MESSAGE 122059 UTC SEP 20

«Η Ελλάδα δεν εκβιάζεται»

Άμεση ήταν η αντίδραση του Υπουργείου Εξωτερικών στην κίνηση της Άγκυρας και σε ανακοίνωσή του κατηγορούσε την Τουρκία ότι συνεχίζει να εκπληρώνει πιστά τον ρόλο του ταραξία και προειδοποιούσε ότι η Ελλάδα δεν εκβιάζεται.

«Η Τουρκία συνεχίζει να εκπληρώνει πιστά το ρόλο του ταραξία και του παράγοντα αστάθειας στην περιοχή.

Να αγνοεί εκκλήσεις για διάλογο και να κλιμακώνει τις προκλήσεις της.

Να αυτοεγκλωβίζεται στα αδιέξοδα των δικών της επιλογών. Να υπονομεύει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή εξωθώντας τη διεθνή κοινότητα να λάβει μέτρα.

Η Ελλάδα δεν εκβιάζεται.

Βασιζόμενη αποκλειστικά στο Διεθνές Δίκαιο, στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στους κανόνες καλής γειτονίας, θα συνεχίσει να επιδιώκει συμφωνίες για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της με όλες τις χώρες της περιοχής.

Καλούμε την Τουρκία να αποστεί από τα καθημερινά παραληρήματα στα οποία επιδίδεται και να εργαστεί για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής».

Δυναμιτίζει την ένταση ο Ερντογάν

Ο Ερντογάν πάντως εμφανίζεται αμετανόητος, και φαίνεται πως επιλέγει την πολιτική των προκλήσεων αντί της αποκλιμάκωσης. Απειλεί μέσω του Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι θα παρατείνει τις έρευνες για 90 μέρες στην Ανατολική Μεσόγειο, αν και αποφεύγει να οριοθετήσει τις θαλάσσιες περιοχές, ενώ εξαπολύει προσωπικές επιθέσεις κατά Μητσοτάκη και Μακρόν.

Δεν διστάζει, δε, να χρησιμοποιεί πολεμικές ιαχές σε μια προσπάθεια να εισακουστεί στο εσωτερικό της χώρας του. Ο Ερντογάν απείλησε τους «εχθρούς» (Ελλάδα, Γαλλία) ότι η Τουρκία θα απαντήσει από ξηρά, αέρα και θάλασσα. «Να δούμε πως θα αντιδράσει ο ελληνικός λαός όταν θα του πέσει στο κεφάλι αυτό που έρχεται, εξαιτίας των ανίκανων και φιλόδοξων ηγετών του» δήλωσε. «Να δούμε πως θα αντιδράσει και ο γαλλικός λαός με όσα θα του συμβούν λόγω των ανίκανων και φιλόδοξων ηγετών του» πρόσθεσε.

Μάλιστα, το βράδυ της Δευτέρας, σε ομιλία του στην Κερασούντα δυναμίτισε ακόμη περισσότερο την ένταση που υπάρχει στην ανατολική Μεσόγειο κάνοντας λόγο για πειρατείες και ληστείες σε Αιγαίο και Μεσόγειο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Anadolu, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε πως «η χώρα μας έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή και κανένας δεν θα μπορέσει να την εγκλωβίσει στον κόλπο της Αττάλειας». Ακόμη, τόνισε πως η Τουρκία δεν θα επιτρέψει την πειρατεία και την ληστεία στην Μεσόγειο και το Αιγαίο.

Σε ό,τι αφορά στο Oruc Reis διεμήνυσε πως συνεχίζει τις σεισμικές ερευνητικές του δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο με αποφασιστικότητα και εξέφρασε την ελπίδα να λάβει και άλλα ευχάριστα νέα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία εξέδωσε αργά το βράδυ της Δευτέρας τη  νέα Navtex για σεισμικές έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, νοτίως του Καστελόριζου.

Η νέα αγγελία προς του ναυτιλλομένους, που αφορά το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis και τα συνοδευτικά πλοία Ataman και Cengiz Han, έχει ισχύ μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου. 

Το  αυστηρό μήνυμα της ΕΕ

Το βράδυ της Κυριακής, τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, είχε ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Κομισιόν, ο Ζοζέπ Μπορέλ ενημέρωσε τον τούρκο υπουργό για τις αποφάσεις που έλαβαν οι υπουργοί Εξωτερικών την Παρασκευή για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία.

Για την προθεσμία δηλαδή ενός μήνα στην Τουρκία προκειμένου να αποκλιμακώσει την κατάσταση. Αν δεν το πράξει, οι ηγέτες που θα συναντηθούν στη Σύνοδο Κορυφής στις 24 Σεπτεμβρίου αναμένεται να αποφασίσουν σειρά κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας, που θα οδηγήσουν ακόμη και σε οικονομικές κυρώσεις, κάτι που ο πρόεδρος Ερντογάν απεύχεται.

Πάντως, θεωρείται σίγουρο ότι ο Ζοζέπ Μπορέλ θα πίεσε τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και για την επανέναρξη του διαλόγου, κάτι που θέλει διακαώς η Κομισιόν, το Βερολίνο και οι άλλες πρωτεύουσες.

Η γεμάτη ένταση κατάσταση εξακολουθεί να ανησυχεί τις Βρυξέλλες που παρακολουθούν από κοντά και πιέζουν όσο μπορούν. Όπως ανέφερε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να βρει μια ειρηνική λύση στις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι ενέργειες της Άγκυρας προκαλούν ανησυχία σε ολόκληρη την ΕΕ».

Ακόμη κάλεσε την Τουρκία να προχωρήσει σε διάλογο αντί των μονομερών ενεργειών που κλιμακώνουν τις εντάσεις.