Το Oruc Reis, oι πιέσεις για ελληνοτουρκικό διάλογο και το «ανατολίτικο» παζάρι με Γερμανία και ΗΠΑ

Στην παρούσα φάση η «περιπλάνηση» του Oruc Reis μόνο αμιγώς ερευνητική δραστηριότητα δεν προδίδει. Αντίθετα, οι εκτιμήσεις είναι ότι η Άγκυρα χρησιμοποιεί το Oruc Reis ως πιόνι σε μια διπλωματική σκακιέρα, προκειμένου να ισχυροποιήσει τις γεωπολιτικές της διεκδικήσεις.

Ποιος είναι ο πραγματικός στόχος του Oruc Reis

Ανώτεροι κυβερνητικοί αλλά και διπλωματικοί παράγοντες αναγνώριζαν τις τελευταίες ημέρες ότι η τουρκική NAVTEX της 10ης Αυγούστου ήταν άριστα μελετημένη.

Οι σκοποί της ήταν να ενισχυθεί η τουρκική άποψη ότι ανατολικά του 28ου μεσημβρινού η Τουρκία δικαιούται μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδας και σε καμία περίπτωση το Καστελλόριζο δεν απολαμβάνει πλήρη επήρεια που θα ένωνε, σε ένα ιδεατό σενάριο, τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας και Κύπρου.

Παράλληλα, επιδιώκει να αμφισβητήσει τα απώτερα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ όπως αυτά έχουν οριστεί από τον νόμο 4001/2011 (γνωστό και ως «νόμο Μανιάτη»).

Η Άγκυρα γνωρίζει και κάτι άλλο: ότι τα περιθώρια πρωτόβουλης στρατιωτικής αντίδρασης της ελληνικής πλευράς σε μια μη οριοθετημένη περιοχή είναι περιορισμένα, καθώς η Αθήνα θα μπορούσε αιφνιδίως να χαρακτηριστεί ως ο επιτιθέμενος.

Κορύφωση ή υπάρχει επόμενο βήμα το Σεπτέμβριο;

Έγκυρες πηγές σημείωναν στο «ΒΗΜΑ» ότι το μονοπάτι της συνεννόησης και του διαλόγου θα περάσει μέσα από την «κάμινο της έντασης».

Προσέθεταν δε ότι ο Τούρκος πρόεδρος είχε τις τελευταίες ημέρες την ευκαιρία να επιλέξει, εφόσον το επιθυμούσε, ένα πολεμικό επεισόδιο, αλλά το απέφυγε.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι ένα ερωτηματικό για το ποιες είναι οι προθέσεις και ο σχεδιασμός των επόμενων κινήσεων της Τουρκίας.

Το Oruc Reis που περιφέρεται στην Ανατολική Μεσόγειο για «έρευνες» μέσω της παρούσας παράνομης Navtex θα σταματήσει στις 23 Αυγούστου ή τον Σεπτέμβριο η Τουρκία θα επανέλθει με νέα παράνομη Navtex δυτικότερα της σημερινής θαλάσσιας περιοχής όπου κινείται το Oruc Reis, δεσμεύοντας δυτικότερα άλλες θαλάσσιες περιοχές, όπως αυτές νότια της Κρήτης, της Ρόδου και της Καρπάθου κλπ στο πλαίσιο του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου;

Σημειώνεται πάντως ότι ήδη η τουρκική εταιρεία ενέργειας ΤΡΑΟ έχει ζητήσει νέες σχετικές άδειες από τις αρχές του χρόνου και η Άγκυρα έχει δρομολογήσει τη σχετική γραφειοκρατική διαδικασία από τα τέλη Μαΐου, αρχές Ιουνίου.

Κοντολογίς, η παρούσα «δραστηριότητα» του Oruc Reis αποτελεί την κορύφωση των προκλήσεων της Τουρκίας η απλώς ένα βήμα πριν από την επόμενη πρόκληση επιχειρώντας να κατοχυρώσει έναν διάλογο με όρους «γαλάζιας πατρίδας»;

Εδώ και τώρα διάλογο θέλει η Γερμανία

Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, η πρόθεση της Γερμανίας είναι να ξεκινήσει ένας απευθείας ελληνοτουρκικός διάλογος αμέσως μετά την ολοκλήρωση των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Oruc Reis.

Μάλιστα σχετική πρόταση φέρεται να έχει κομίσει στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ και σύμφωνα με το Γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων (dpa) ο Τούρκος πρόεδρος είχε ενημερώσει σχετικά, πριν από την τηλεδιάσκεψη της Παρασκευής των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών.

Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξαν προστριβές Ελλάδας και Γερμανίας κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης των ΥΠΕΞ της ΕΕ σχετικά με τις τουρκικές προκλήσεις και ουσιαστικά με παρέμβαση του Βερολίνου δεν προχώρησαν σε πιο πρακτικές αποφάσεις κατά της Τουρκίας. Μάλιστα με την γερμανική πλευρά συντάχθηκαν οι Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Μάλτα.

Ενώ από την ιταλική πλευρά διέρρευσε πως συζητείται εντός της ΕΕ ένα «μορατόριουμ» σε «αμφισβητούμενες περιοχές».

Οι αμερικανικές προτροπές

Προτροπές για έναν διμερή διάλογο Ελλάδας και Τουρκίας γίνονται και από την αμερικανική πλευρά.

Μάλιστα ο Μάικ Πομπέο τρέχει να καλύψει το χαμένο έδαφος, το οποίο έχει επιτρέψει στην Άγκελα Μέρκελ να παρεμβαίνει απευθείας σε Άγκυρα και Αθήνα πιο εμφατικά τις τελευταίες εβδομάδες σε ρόλο «μεσολαβητή» όπως έδειξαν οι πρόσφατες τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν.

Δεν είναι τυχαίες οι συναντήσεις του κ. Πομπέο με τον Νίκο Δένδια και τον Τούρκο ΥΠΕΞ, οι οποίες μάλιστα είχαν επείγοντα χαρακτήρα, είναι χαρακτηριστικό ότι έγιναν σε «ουδέτερο έδαφος» εν μέσω άλλων περιοδειών και αποστολών του Αμερικανού ΥΠΕΞ (στη Βιέννη αρχικά με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών κ. Δένδια, στη Δομινικανή Δημοκρατία με τον Μ. Τσαβούσογλου χτες).

Το μήνυμα που εκπέμπει ο Πομπέο τόσο στη συνάντηση με το Νίκο Δένδια όσο και με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου είναι σαφές υπέρ του διαλόγου, ωστόσο το παράλληλο μήνυμα υπέρ της αποκλιμάκωσης της έντασης έχει ερμηνευτεί από την ελληνική πλευρά ως ικανοποιητικό και σαφές προς την Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις.

Μέσα στον καταιγισμό των εξελίξεων με ενδιαφέρον αναμένει η Αθήνα την συνάντηση της Άγκελας Μέρκελ με τον Εμμανουέλ Μακρόν την Πέμπτη στη Γαλλία.

Αναζήτηση κοινού βηματισμού…

Βερολίνο και Παρίσι αναμένεται να συζητήσουν κοινό βηματισμό ωστόσο είναι ένα ερωτηματικό που θα βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων καθώς στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς ο Εμμανουέλ Μακρόν βρίσκεται κυριολεκτικά στα μαχαίρια με τον Ερντογάν, την ώρα που η Άγκελα Μέρκελ είναι από τους βασικότερους συνομιλητές του Τούρκου προέδρου.

Από την άλλη μεριά οι Αμερικανοί στηρίζουν τη συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου για την μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ, σε αντίθεση με τους Γερμανούς που είδαν με κακό μάτι την υπογραφή της και μάλιστα στην παρούσα συγκυρία.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι από τα πλέον επίσημα χείλη της κυβέρνησης επιβεβαιώθηκε ότι την προσεχή εβδομάδα θα έρθει προς κύρωση στην ελληνική βουλή τόσο η συμφωνία με την Ιταλία για την ΑΟΖ όσο και με την Αίγυπτο. 

Η Αριστοτελία Πελώνη προειδοποίησε για μια «πυκνές εξελίξεις» μέχρι το άτυπο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 27-28 Αυγούστου.

«Η διπλωματία δεν είναι σπριντ, είναι μαραθώνιος, θέλει χρόνο για να αποδώσει» διευκρίνισε η κα Πελώνη ξεκαθαρίζοντας ότι η απομάκρυνση του Oruc Reis είναι εκ των ων ουκ άνευ για την Αθήνα.

Από την πλευρά της Ελλάδας υπάρχει μία μόνο εκκρεμότητα, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. «Ευρύτερος διάλογος δεν μπορεί να υπάρξει» τόνισε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.