Εμβόλιο Οξφόρδης : Ελπίδες για αποτελεσματικό «όπλο» ενάντια στον κορωνοϊό πριν το τέλος του έτους

Με τον κορωνοϊό να βρίσκεται ακόμα ανάμεσά μας και πολλές χώρες να απειλούνται με ένα δεύτερο κύμα του φονικού ιού, η ανθρωπότητα πήρε σήμερα μια -μικρή μεν- αλλά πολύ σημαντική νίκη, κάνοντας ένα πολύ σημαντικό βήμα προς την εξεύρεση του «όπλου» που θα εξαφανίσει τον ιό και θα επαναφέρει τον κόσμο στην κανονικότητα. Πρόκειται για την εξεύρεση του εμβολίου.

Η επιστροφή στην προ κοροναϊού εποχή, η οποία θα έρθει μόνο μετά την εξεύρεση του εμβολίου, μπορεί να αργεί ακόμα, ωστόσο οι ανακοινώσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αναφορικά με το εμβόλιο που αναπτύσσει μας γέμισαν ελπίδες, σε μια περίοδο που οι ενδείξεις αναφορικά με την αναζωπύρωση του φονικού ιού κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές είναι.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The Lancet, και αφορούν στο σκέλος της κλινικής δοκιμής όπου είχαν λάβει μέρος 1.077 υγιείς εθελοντές -ηλικίας 18-55 ετών, που είχαν ταξινομηθεί σε πέντε νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου, από τέλη Απριλίου έως τέλη Μαΐου- το AZD1222 συντέλεσε στην παραγωγή αντισωμάτων και λευκών αιμοσφαιρίων, που μπορούν να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό να καταπολεμήσει τον κοροναϊό. 

Η AstraZeneca σκοπεύει να εξετάσει δύο υψηλές δόσεις του πειραματικού της εμβολίου κατά του κοροναϊού στις δοκιμές τελικού σταδίου, παρά να εστιάσει στην έγκριση για μονές ή χαμηλότερες δόσεις του εμβολίου, δήλωσε σχετικά ο επικεφαλής της ‘Ερευνας και Ανάπτυξης Βιοφαρμάκων της εταιρείας. «Τώρα, το ασφαλές είναι να πάμε με δύο δόσεις, και τότε θα αρχίσουμε να διερευνούμε τις μονές δόσεις ή τις χαμηλότερες δόσεις» δήλωσε ο Δρ, Μενέλαος Πάγκαλος, εκτελεστικός αντιπρόεδρος Έρευνας και Ανάπτυξης της AstraZeneca στον τομέα των Βιοφαρμάκων.

Από την πλευρά της η Σάρα Γκιλμπερτ, καθηγήτρια Ιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και επικεφαλής της ομάδας ανάπτυξης του εμβολίου, στις πρώτες της δηλώσεις μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων, σημειώνει: «Πρέπει να γίνει ακόμα πολλή δουλειά, πριν μπορέσουμε να επιβεβαιώσουμε ότι το εμβόλιο μας θα βοηθήσει έναντι της πανδημίας της COVID-19, αλλά τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Παράλληλα με τη συνέχιση της Φάσης 3 της κλινικής δοκιμής, πρέπει να συνεχίσουμε να συλλέγουμε πληροφορίες για τον ιό, καθώς για παράδειγμα δεν γνωρίζουμε ακόμα πόσο ισχυρή πρέπει να είναι η ανοσοαπόκριση, για να παρέχουν επαρκή προστασία έναντι της λοίμωξης COVID-19».

Και προσθέτει ότι, «αν το εμβόλιό μας είναι αποτελεσματικό, είναι μια πολλά υποσχόμενη προοπτική, καθώς αυτός ο τύπος εμβολίου μπορεί να παραχθεί σε μεγάλη κλίμακα». 

Συγκρατημένη αισιοδοξία από τον ΠΟΥ

Την ίδια στιγμή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαιρέτησε τα ενθαρρυντικά στοιχεία που ανακοίνωσαν τη Δευτέρα οι ερευνητές, αλλά προειδοποίησε ότι είναι ακόμη νωρίς για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων τονίζονται ότι απαιτούνται περαιτέρω αποδείξεις της αποτελεσματικότητάς του.

«Είναι καλά νέα», δήλωσε ο Δρ Μάικ Ράιαν, εκτελεστικός διευθυντής του προγράμματος έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ, σε συνέντευξη Tύπου στα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης της Γενεύης, λίγο μετά τη δημοσίευση των δεδομένων στο The Lancet.

«Στη δημιουργία αποκρίσεων Τ-κυττάρων και στη δημιουργία αντισωμάτων εξουδετέρωσης, αυτό είναι ένα θετικό αποτέλεσμα. Αλλά πάλι, υπάρχει πολύς δρόμος. Πρέπει τώρα να προχωρήσουμε σε πραγματικές δοκιμές μεγαλύτερης κλίμακας» υπογράμμισε.

Πώς «λειτουργεί» το εμβόλιο

Για να γίνει κατανοητό το πως θα λειτουργεί το εμβόλιο, η μέθοδος η οποία ακολουθήθηκε είναι για να διεγείτει τόσο την χημική ανοσία, αυξάνοντας τα εξουδετερωτικά αντισώματα, όσο και την κυτταρική ανοσία, αυξάνοντας τα Τ-λεμφοκύτταρα στον οργανισμό των συμμετεχόντων.

«Καταφέραμε να διεγείρουμε ταυτόχρονα δύο λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος» ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του ο Δρ. Άντριαν Χιλ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Τζένερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης το οποίο ηγείται της προσπάθειας ανάπτυξης του συγκεκριμένου εμβολίου. Πάντως, όπως σημείωσαν οι ερευνητές, θα πρέπει να παραμείνουμε συγκρατημένα αισιόδοξοι αφού δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν το εμβόλιο είναι σε θέση να προσφέρει πλήρη προστασία από τον ιό.

Η μέθοδος η οποία χρησιμοποίησαν οι επιστήμονες οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα το οργανισμού να εκπαιδεύεται από έναν ακίνδυνο ιό, στον οποίο οι επιστήμονες έχουν ενσωματώσει τμήμα του SARS-CoV-2.

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές τροποποίησαν γενετικά έναν ιό, ο οποίος προκαλεί κοινά συμπτώματα γρίπης στους χιμπατζήδες, έτσι ώστε αυτός να είναι πλήρως ακίνδυνος όταν εισέρχεται στον οργανισμό του ανθρώπου.

Τέλος, οι επιστήμονες ενσωμάτωσαν σε αυτόν τον ιό τις κατάλληλες γενετικές οδηγίες ώστε αυτός να είναι σε θέση να παράγει την πρωτεΐνη την οποία χρησιμοποιεί ο SARS-CoV-2 για να προσδεθεί στα υγιή κύτταρα. Έτσι, όταν ο γενετικά τροποποιημένος ιός εισάγεται στον ανθρώπινο οργανισμό «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό του σύστημα έτσι ώστε να επιτεθεί άμεσα στον SARS-CoV-2 σε περίπτωση που ο οργανισμός προσβληθεί από αυτόν.

Όπως σημειώνουν οι επιστήμονες στη δημοσίευση, οι δοκιμές έχουν γίνει για την ώρα σε νέους ανθρώπους χωρίς υποκείμενα νοσήματα, ενώ η παρακολούθηση των συμμετεχόντων στους οποίους χορηγήθηκε το εμβόλιο θα συνεχίσει για έναν χρόνο. Το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν δοκιμές σε πιο ευάλωτες ομάδες. 

«1.000.000 δόσεις ως τον Σεπτέμβριο»

Οι αρχικές εκτιμήσεις για την παραγωγή ενός εκατομμυρίου δόσεων του πειραματικού εμβολίου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κατά του κοροναϊού έως τον Σεπτέμβριο μπορεί να είναι συντηρητικές, καθώς η παραγωγή του εξαρτάται από το πόσο γρήγορα μπορεί να ολοκληρωθούν οι δοκιμές τελικού σταδίου, δήλωσε ερευνητής, λίγη ώρα μετά τα άκρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν.

«Μπορεί να παρασκευαστούν ένα εκατομμύριο δόσεις έως τον Σεπτέμβριο: αυτό μοιάζει με μια εν πολλοίς συντηρητική εκτίμηση, λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα του τι συμβαίνει» δήλωσε ο ‘Αντριαν Χιλ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αναφερόμενος στην ικανότητα παραγωγής του εταίρου, της φαρμακοβιομηχανίας AstraZeneca.

«Σίγουρα θα υπάρχουν ένα εκατομμύριο δόσεις γύρω στον Σεπτέμβριο. Αυτό που είναι λιγότερο προβλέψιμο από το μέγεθος της παραγωγής είναι πόσο συχνά θα εμφανίζονται κρούσματα της ασθένειας, συνεπώς πότε θα υπάρξει ένα τέλος».

Πρόσθεσε ότι πιθανόν οι δόσεις του εμβολίου να είναι διαθέσιμες έως το τέλος του έτους.

Είναι ασφαλές;

Στην ερώτηση αν είναι ασφαλές, το BBC απαντά «ναι, αλλά υπάρχουν παρενέργειες».

Δεν υπήρχαν επικίνδυνες παρενέργειες από τη λήψη του εμβολίου, ωστόσο, το 70% των ατόμων στη δοκιμή εμφάνισαν πυρετό ή πονοκέφαλο αναφέρει το δημοσίευμα. Ωστόσο σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με παρακεταμόλη.

Την ίδια στιγμή καθηγήτρια Sarah Gilbert, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τονίζει πως: «Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει προτού μπορέσουμε να επιβεβαιώσουμε εάν το εμβόλιο μας θα βοηθήσει στη διαχείριση της πανδημίας COVID-19, αλλά αυτά τα πρώιμα αποτελέσματα είναι υποσχόμενα».

Τα επόμενα βήματα

Μπορεί τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής να είναι πολλά αποτελέσματα, ωστόσο ο κύριος σκοπός των επιστημόνων είναι να διασφαλίσουν ότι το εμβόλιο είναι αρκετά ασφαλές για να δώσει στους ανθρώπους.

Η μελέτη δεν μπορεί να δείξει εάν το εμβόλιο έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει τους ανθρώπους να αρρωστήσουν ή ακόμη και να μειώσουν τα συμπτώματά τους του Covid-19.

Περισσότερα από 10.000 άτομα θα λάβουν μέρος στο επόμενο στάδιο των δοκιμών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, η δοκιμή έχει επεκταθεί και σε άλλες χώρες επειδή τα επίπεδα κοροναϊού είναι χαμηλά στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθιστώντας δύσκολο να γνωρίζουμε εάν το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό.

Θα υπάρξει μια μεγάλη δοκιμή, η οποία θα περιλαμβάνει 30.000 άτομα στις ΗΠΑ, καθώς και 2.000 στη Νότια Αφρική και 5.000 στη Βραζιλία.

Μάλιστα, υπάρχουν σκέψεις για διεξαγωγή «δοκιμών πρόκλησης», στις οποίες τα εμβολιασμένα άτομα μολύνονται σκόπιμα με κοροναϊό. Ωστόσο, σύμφωνα με το BBC υπάρχουν «ηθικές ανησυχίες» λόγω έλλειψης θεραπειών. 

Πότε θα είναι έτοιμο το εμβόλιο

Σύμφωνα πάντα με το BBC είναι πιθανό το εμβόλιο να αποδειχθεί αποτελεσματικό και να είναι έτοιμο ακόμα και πριν από το τέλος του έτους, ωστόσο, δεν θα είναι ευρέως διαθέσιμο.

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και της περίθαλψης θα έχουν πλήρη προτεραιότητα, ενώ θα ακολουθήσουν τα άτομα που θεωρούνται υψηλού κινδύνου, λόγω ηλικίας ή υποκείμενων νοσημάτων.

Έτσι, ο εκτεταμένος εμβολιασμός θα είναι έτοιμος, το νωρίτερο, τον επόμενο χρόνο, ακόμη κι αν όλα πάνε σύμφωνα με το πλάνο.

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε νωρίτερα ο βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον: «Προφανώς είμαι αισιόδοξος, έχω σταυρωμένα τα δάχτυλά μου, αλλά για να πω ότι είμαι 100% σίγουρος ότι θα έχουμε ένα εμβόλιο φέτος, ή μάλιστα τον επόμενο χρόνο, δυστυχώς, είναι απλώς υπερβολή». «Δεν είμαστε ακόμα εκεί» υπογράμμισε. 

Δρ Μενέλαος Πάγκαλος: Ο Έλληνας «πρωταγωνιστής» στο εμβόλιο-ελπίδα ενάντια στον κορωνοϊό

O ελληνικής καταγωγής Δρ. Μενέλαος Πάγκαλος, ο οποίος είναι επικεφαλής ανάπτυξης καινοτόμων φαρμάκων της AstraZeneca, έλαβε πρόσφατα την τιμητική διάκριση του ιππότη από τη Βασίλισσα της Αγγλίας για τις υπηρεσίες που έχει προσφέρει στην επιστήμη στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Δρ. Πάγκαλος έχει καταφέρει να βελτιώσει κατά πέντε φορές το ποσοστό επιτυχίας στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων της AstraZeneca. Δηλαδή, βελτίωσε κατά πέντε φορές τον αριθμό των νέων μορίων, που προχωρούν από την προκλινική έρευνα έως την ολοκλήρωση των κλινικών δοκιμών φάσης ΙΙΙ.

Ακόμη, έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προώθηση εταιρικών σχέσεων ανοιχτής καινοτομίας σε ολόκληρη τη βιομηχανία της Βρετανίας, συμβάλλοντας στη συνεργασία φαρμακευτικών εταιρειών με μη κυβερνητικές οργανώσεις και πάνω από 200 ακαδημαϊκά ιδρύματα.

Ο Δρ Πάγκαλος είναι μέλος της Academy of Medical Sciences, της Royal Society of Biology στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Μετέχει στο Medical Research Council, συν-προεδρεύει της ομάδας εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου για τις Επιστήμες της Ζωής, για την Καινοτομία, την Κλινική Έρευνα και τα Δεδομένα (Life Sciences Council Expert Group on Innovation, Clinical Research and Data) και είναι μέλος του συμβουλίου υλοποίησης της Βιομηχανικής Στρατηγικής του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ακόμη, μετέχει στα συμβούλια του Ινστιτούτου Francis Crick, της Σχολής Επιχειρηματικών Σχολών του Πανεπιστημίου του Cambridge και της Dizal Pharma και είναι μέλος της Επιτροπής Royal Society’s Science, Industry and Translation Committee.

Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας και είναι κάτοχος τιμητικών πτυχίων από το Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης και το Imperial College London.

Το 2019, ο Δρ. Πάγκαλος έλαβε το βραβείο του Ερευνητή της Ελληνικής Prix Galien.