Κορωνοϊός : Πώς συμπεριφέρεται σε συνδυασμό με άλλους ιούς – Τι γίνεται όταν «συναντιέται» με τη γρίπη

Την ώρα που ανακοινώθηκαν τα πρώτα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει ελάχιστες γνώσεις για τον τρόπο που ο νέος κορωνοϊός αλληλεπιδρά με άλλους εποχικούς ιούς και ειδικά με τη γρίπη.

Πολλοί ήλπιζαν ότι η ζέστη του καλοκαιριού θα «νικήσει» τον Covid-19: όμως οι πρόσφατες εξάρσεις του ιού σε παραδοσιακά θερμές χώρες, όπως το Ιράν και η Σιγκαπούρη, δείχνουν την αντοχή του.

Τι θα συμβεί όμως όταν αρχίσουν και πάλι τα κρύα και τα πρωτοβρόχια; Και τι θα συμβεί όταν, μαζί με την πανδημία του κορωνοϊού, μπει και στην εξίσωση η ετήσια επιδημία της γρίπης;

Μοιάζουν τα συμπτώματα του κορωνοϊού με τους άλλους ιούς του αναπνευστικού

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: πρέπει να περιμένουμε κύματα του κορωνοϊού και το φθινόπωρο. Μέχρι τότε, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η ανθρωπότητα θα έχει προχωρήσει ως προς τη νοσηλεία και την αντιμετώπιση των σοβαρών περιστατικών Covid-19, ενώ περισσότερες χώρες θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τεστ, να ιχνηλατούν και να βάζουν σε καραντίνα όλα τα κρούσματα και τις επαφές τους.

Μεγάλη είναι η ανησυχία για το αν τα νοσοκομεία θα μπορέσουν να αντέξουν μαζί με τη εποχή της γρίπης τον χειμώνα. Φέτος, τα νοσοκομεία έχουν να αντιμετωπίσουν και τον κοροναϊό, που δύσκολα θα έχει φύγει μέχρι τον χειμώνα. Μάλιστα, είναι δυνατόν να υπάρξει έξαρση αν αποδειχτεί ότι οι κρύες θερμοκρασίες ή η κυκλοφορία άλλων ιών διευκολύνουν τη διασπορά του SARS-CoV-2.

Το πρώτο πρόβλημα για τους γιατρούς θα είναι να βρουν ποιον ιό έχει ο ασθενής. Η γρίπη, ο κορωνοϊός και άλλες εποχικές αναπνευστικές λοιμώξεις έχουν σχεδόν πανομοιότυπα συμπτώματα. Ακόμα και η απώλεια της γεύσης και της οσμής δεν είναι αποκλειστικά σύμπτωμα του κορωνοϊού.

Γι’ αυτό τον λόγο, είναι σημαντικό να γίνονται περισσότερα τεστ. Η διαφορά μεταξύ της γρίπης και του κορωνοϊού είναι βασική: για τη γρίπη υπάρχει εμβόλιο, ενώ για τον κοροναϊό το ιατρικό προσωπικό χρειάζεται πλήρες προστατευτικό εξοπλισμό.

H «παρέλαση» των ιών κάθε χειμώνα

Ο πραγματικά άγνωστος παράγοντας είναι τι κάνει ο κορωνοϊός σε συνδυασμό με άλλους ιούς.

Κάθε φθινόπωρο η εμφάνιση των διάφορων ιών του αναπνευστικού συστήματος είναι προβλέψιμη. Με το που ανοίγουν τα σχολεία το φθινόπωρο έρχονται και ο ρινοϊός, που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα συνήθως σε παιδιά.

Έπειτα, σειρά έχει ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV). Κάθε χρόνο, γύρω στον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, ο RSV προκαλεί ελαφριά κρυολογήματα σε ανθρώπους όλων των ηλικιών. Κάποιες φορές, βέβαια, μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις – κυρίως στους νεότερους και στους μεγαλύτερους. Όπως και ο ρινοϊός, έτσι και ο RSV είναι αρκετά κοινός.

Στελέχη του ιού της γρίπης τύπου Α.

Και ύστερα έρχεται η ώρα για την ετήσια επιδημία γρίπης από την αρχή του χειμώνα έως την άνοιξη. Περίπου 8.000 Βρετανοί πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη γρίπη στη Βρετανία.

Το παράδοξο με τη σειρά αυτών των ιών είναι ότι όταν επικρατεί ο ένας από αυτούς, συνήθως οι άλλοι μένουν ανενεργοί. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριου του 2009 η πανδημία της γρίπης των χοίρων έδειχνε ότι θα κατέκλυε και την Ευρώπη, όπως έκανε στην Αμερική.

Ωστόσο, η ετήσια επιδημία του ρινοϊού λειτούργησε σαν εμπόδιο στη γρίπη των χοίρων. Μόνο όταν περιορίστηκε ο ρινοϊός, επικράτησε η γρίπη των χοίρων και στη συνέχει τη θέση της πήρε ο RSV.

Το ερώτημα είναι πώς θα συμπεριφερθεί ο κοροναϊός σε αυτήν την «παρέλαση» από ιούς. Δεν συμπεριφέρονται όλοι οι ιοί με τον τρόπο που περιγράφηκε παραπάνω. Μερικές φορές κάποιος μπορεί να νοσήσει με δύο ιούς ταυτόχρονα. Τι γίνεται λοιπόν με τον κοροναϊό;

Ο κοροναϊός μπορεί να συνυπάρξει με τη γρίπη

Γνωρίζουμε ότι ο κοροναϊός μπορεί να μολύνει κάποιον που έχει γρίπη: ο πρώτος νεκρός από κοροναϊό εκτός Κίνας ήταν ένας 44χρονος άνδρας από τις Φιλιππίνες που είχε και γρίπη. Δεν γνωρίζουμε αν η γρίπη επιδεινώνει τη μόλυνση Covid-19, αλλά το γεγονός ότι ο άνδρας αυτός ήταν αρκετά νέος – και παρ’ όλα αυτά έχασε τη ζωή του – σίγουρα είναι ανησυχητικό. 

Οι γιατροί θεωρούν ότι ο συνδυασμός των δύο ιών δεν είναι καλός. Σε ένα νοσοκομείο στην Ουχάν, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, πολλοί ασθενείς είχαν και γρίπη και Covid-19. Οι πιθανότητες επιβίωσής τους δεν άλλαξαν από το γεγονός αυτό σε σχέση με ασθενείς που είχαν μόνο κοροναϊό.

Πάντως, οι ασθενείς και με τις δύο νόσους είχαν περισσότερα καρδιακά προβλήματα και περισσότερες φλεγμονές – και μάλιστα πιο νωρίς στην πορεία της ασθένειας. Πρόκειται για μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που οφείλεται για τον θάνατο ασθενών με Covid σε τελικό στάδιο.

Φόβος για ταυτόχρονες πανδημίες

Οι επιστήμονες δεν διαθέτουν αρκετά στοιχεία, καθώς ο κοροναϊός «χτύπησε» την Ευρώπη καθώς υποχωρούσε η επιδημία της γρίπης, ενώ τα lockdowns περιόρισαν την κυκλοφορία των δύο ιών.

Τώρα όμως, καθώς δεν αναμένονται νέα lockdown το φθινόπωρο στο βόρειο ημισφαίριο, οι εποχικοί ιοί και ο κοροναϊός θα συγκρουστούν καταμέτωπα.

Καθώς οι εποχικοί ιοί επηρεάζουν κυρίως τα παιδιά και ο κοροναϊός τους ενήλικες, οι επιστήμονες φοβούνται ότι θα υπάρξουν ταυτόχρονα δύο επιδημίες σε διαφορετικούς πληθυσμούς. 

Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι θα είναι άρρωστοι και τα σοβαρά περιστατικά θα μάχονται για τις νοσοκομειακές κλίνες.

Αν μάλιστα ο κοροναϊός μπορεί να συνυπάρξει με τους άλλους ιούς στον ίδιο οργανισμό, τότε ακόμα περισσότεροι θα πέφτουν βαριά άρρωστοι.

Όλοι πρέπει να εμβολιαστούν για τη γρίπη από νωρίς

Για αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό ο κόσμος να προετοιμαστεί από νωρίς για τη γρίπη και να κάνει άμεσα το εμβόλιό της. Συνήθως το εμβόλιο της γρίπης προτείνεται για τις έγκυες, τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών, τα παιδιά και τα άτομα σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Φέτος, όμως, οι επιστήμονες τονίζουν ότι όλοι πρέπει να εμβολιαστούν από το φθινόπωρο για τη γρίπη, μιας και τουλάχιστον για αυτήν μπορούμε να προστατευτούμε.

Παρόλο που οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να προετοιμάζουν τα εμβόλια της γρίπης για τον επερχόμενο χειμώνα, υπάρχουν προβληματισμοί ότι δεν θα φτάσουν για όλους. 

Το ίδιο ισχύει και για φάρμακα όπως το Tamiflu, του οποίου οι προμήθειες είναι λίγες στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον Observer.

Πολλές φορές, όμως, το εμβόλιο της γρίπης δεν «πετυχαίνει» καθώς κυκλοφορεί άλλο είδος γρίπης από αυτό που προέβλεψαν οι επιστήμονες. Αυτό θα ήταν το χειρότερο σενάριο για φέτος. Τον προηγούμενο μήνα, επιστήμονες στην Κίνα ανακάλυψαν ένα νέο στέλεχος της γρίπης των χοίρων, το οποίο – προς το παρόν – δεν έχει περάσει ακόμα στους ανθρώπους.

Η προοπτική να υπάρχει ταυτόχρονα πανδημία γρίπης και κοροναϊού είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Οι θάνατοι θα αυξάνονταν κατακόρυφα και τα νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο θα «βούλιαζαν» υπό το βάρος των ασθενών.

Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα.

H Eυρωπαϊκή Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει αρχίσει τη χρηματοδότηση για τις πρώτες δοκιμές για ένα «καθολικό» εμβόλιο της γρίπης, δηλαδή ένα εμβόλιο που θα ήταν αποτελεσματικό σε όλα τα στελέχη του ιού της γρίπης και που θα χρειαζόταν να το κάνουμε μόνο μερικές φορές στη ζωή μας και όχι κάθε χρόνο.

Την 1η Ιουλίου η ισραηλινή Biondvax ολοκλήρωσε τις δοκιμές του εμβολίου αυτού σε 12.400 άτομα και τα τελικά αποτελέσματα αναμένονται στο τέλος του 2020. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, τότε η Biondvax είναι έτοιμη να παράξει 20 εκατ. δόσεις τον χρόνο και να χτίσει και άλλα εργοστάσια.