Salary cap στο Αγγλικό ποδόσφαιρο: Πατερναλισμός ή αναγκαιότητα;

Στις αρχές Φεβρουαρίου, ένα ανεξάρτητο διαιτητικό Δικαστήριο στην Αγγλία κατήργησε τους κανόνες του σκληρού salary cap που επέβαλε η διοργανώτρια αρχή (EFL) στην τρίτη και την τέταρτη κατηγορία της Αγγλίας (League One και League Two αντίστοιχα).

Ας εξετάσουμε τι προέβλεπαν οι σκληροί κανονισμοί του salary cap, το σκεπτικό της απόφασης που τους κατήργησε και το αν μπορούν να λειτουργήσουν στην Ευρώπη, με παρονομαστή το πώς είναι οργανωμένα τα formats των πρωταθλημάτων.

Το ιστορικό

Τον Αύγουστο του 2020 η EFL λαμβάνοντας υπόψιν το γεγονός ότι οι ομάδες τόσο στην League One (τρίτη κατηγορία) όσο και στην League Two (τέταρτη κατηγορία) ανακοίνωναν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ζημιές, και φοβούμενη τον τρομακτικό αντίκτυπο που είχε ο κορονοϊός στα έσοδα των ομάδων, οδηγήθηκε στην επιβολή του μέτρου των salary caps, με σκοπό να προστατεύσει τις ομάδες των κατηγοριών αυτών από αλόγιστες δαπάνες που θα μπορούσαν να τις οδηγήσουν σε χρεοκοπία.

Τα μέτρα τέθηκαν προς ψηφοφορία στις ομάδες, με τα αποτελέσματα να παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι ομάδες ψήφισαν ανά κατηγορία για την εφαρμογή του μέτρου, με πλειοψηφία 2/3 να απαιτείται για την εφαρμογή. Στην τέταρτη κατηγορία (League Two), τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα με 22-2 ψήφους υπέρ. Αντίθετα, στην τρίτη κατηγορία (League One), συγκεντρώθηκε ο ελάχιστος αριθμό ψήφων που χρειαζόταν για να περάσει. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι σκέψεις για επιβολή salary cap 18 εκατομμυρίων ευρώ στην Championship δεν εξετάστηκαν καν σε θεσμικό επίπεδο.

Τι προέβλεπαν τα salary caps

Σε ένα πρώτο επίπεδο, ο κανονισμός των salary caps επέβαλε ένα ανώτατο όριο στο budget των ομάδων, ήτοι 2,5 εκατομμύρια λίρες για τις ομάδες της League One (τρίτη κατηγορία) και 1,5 εκατομμύριο λίρες για τις ομάδες της League Two (τέταρτη κατηγορία). Αναλυτικότερα, η EFL ανακοίνωσε κατά την παρουσίαση του κανονισμού πως στον υπολογισμό για τα salary caps θα προσμετρώνται οι βασικοί μισθοί, τα bonuses, τα δικαιώματα της εικόνας, οι αμοιβές σε διαμεσολαβητές (managers) και όλες οι υπόλοιπες αμοιβές που πληρώνονται «εμμέσως ή άμεσα στους δηλωμένους ποδοσφαιριστές». Στον υπολογισμό των salary caps δεν περιελήφθησαν τα bonuses ανόδου και κυπέλλου, καθώς και οι αμοιβές σε παίκτες κάτω των 21 ετών και σε παίκτες που υπέγραψαν στις ομάδες πριν ξεκινήσει η εφαρμογή του θεσμού των salary caps. Επίσης, η διοργανώτρια αρχή αποσαφήνισε ότι τα έσοδα που θα έχει μία ομάδα από το δανεισμό ενός παίκτη θα μειώνονται από τον υπολογισμό του salary cap της. Τέλος, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι ανώτατο πλαφόν δεν τέθηκε σε ό,τι αφορά τα ατομικά συμβόλαια ποδοσφαιριστών, αλλά στο γενικότερο budget των ομάδων. Σε περίπτωση υπέρβασης των κανόνων των salary caps, η ομάδα που θα τα υπερέβαινε θα ήταν υπόλογη βάσει μίας «πολιτικής υπέρβασης», αντίστοιχης με τον επονομαζόμενο «φόρο πολυτελείας» που συναντάται στο NBA. Συγκεκριμένα, η ομάδα που θα διέπραττε την παράβαση θα πλήρωνε ένα ποσό αντίστοιχο με αυτό της υπέρβασης σε ένα κεντρικό ταμείο, το οποίο θα αναδιανεμόταν ανά διαστήματα στις «νομοταγείς» ομάδες της κατηγορίας. Αν ωστόσο η ομάδα υπερέβαινε το salary cap σε ποσοστό πάνω από 5%, θα αντιμετώπιζε μία σειρά από πειθαρχικές κυρώσεις.

H κριτική

Παρόλο που ο θεσμός των salary caps εισήχθη στις χαμηλές κατηγορίες της Αγγλίας με τη σύμφωνη γνώμη των περισσότερων ομάδων, όπως αποτυπώθηκε στην ψηφοφορία του Αυγούστου, υπήρξε σοβαρότατη κριτική. Είναι ευνόητο πως τις πιο σθεναρές αντιστάσεις προέβαλαν ομάδες με ευρύτερο ιστορικό υπόβαθρο και μεγαλύτερη οπαδική βάση, που όπως είναι φυσικό προσέβλεπαν σε μεγαλύτερα εμπορικά έσοδα και είχαν σκοπό τη μεγαλύτερη χρηματική επένδυση για τη διεκδίκηση της επιστροφής στην Championship. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Sunderland μια ομάδα με δέκα περίπου φορές υψηλότερο budget από τις υπόλοιπες της κατηγορίες, όπως η Accrington και η Rochdale.

Τα τυπικά ελαττώματα και η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου

Οι κινήσεις για την ανατροπή των salary caps ξεκίνησαν σε θεσμικό επίπεδο από την Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, την PFA (Professional Footballers’Association), η οποία ισχυρίστηκε ότι η EFL παραβίασε τις νόμιμες υποχρεώσεις της εισάγοντας το θεσμό χωρίς την προηγούμενη αποδοχή ή έστω γνωμοδότηση της. Οι ισχυρισμοί της PFA βασίστηκαν στο γεγονός ότι η διοργανώτρια αρχή (EFL), όπως και η Premier League, είναι μέλη στην επονομαζόμενη PFNCC (Professional Football Negotiating and Consultative Committee), μίας συλλογικής συμφωνίας διαπραγμάτευσης, της οποίας το καταστατικό επιτάσσει ότι καμία σοβαρή μεταβολή των κανονισμών που αφορούν τους όρους των συμβολαίων των ποδοσφαιριστών δεν μπορεί να επέλθει χωρίς προηγούμενες διαβουλεύσεις και συμφωνία της ίδιας. Το γεγονός ότι η EFL εισήγαγε τα salary caps χωρίς προηγούμενη διαβούλευση και έγκριση της PFNCC αποτέλεσε την αιτία κατάργησης της, βάσει της απόφασης του Διαιτητικού Δικαστηρίου. O Nick De Marco, ο πιο προβεβλημένος δικηγόρος Αθλητικού Δικαίου στην Αγγλία, που εκπροσώπησε την PFA στη συγκεκριμένη διαμάχη, δήλωσε χαρακτηριστικά: «η συγκεκριμένη υπόθεση αφορούσε αποκλειστικά το αν η επιβολή των salary caps έπρεπε προηγουμένως να περάσει από την PNFCC ή όχι. Η PFA, που υποστήριζε ότι έπρεπε να υπάρχει προηγούμενη διαβούλευση και συμφωνία, εν τέλει δικαιώθηκε!».

Μπορούν να εφαρμοστούν τα salary caps στο Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο;

Μπορεί τα salary caps στη League One και στη League Two να καταργήθηκαν λόγω τυπικού ελαττώματος κατά την θεσμοθέτηση τους, δημιούργησαν όμως ένα γενικότερο προβληματισμό που αφορά κατά πόσο είναι εφαρμόσιμα στο Αγγλικό και Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Πρέπει αρχικά να αποσαφηνιστεί ότι το συγκεκριμένο «πατερναλιστικό» μέτρο, παρουσιάζει την πιο επιτυχημένη μορφή εφαρμογής του σε Αμερικανικές δομές, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του NBA. H θεμελιώδης και ειδοποιός διαφορά του NBA με τα Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται περί κλειστής λίγκας, μίας εκ διαμέτρου αντίθετης οργανωτικής δομής, πλήρως αντίθετης στα standards του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Σε μία κλειστή λίγκα, η επιβολή μίας μορφής «ισότητας» των ομάδων μέσω των salary caps αυξάνει τον ανταγωνισμό και τη θελκτικότητα του προϊόντος. Σε μία δομή-πυραμίδα, βάσει της οποίας είναι οργανωμένο το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και στην οποία οι κεντρικότερες έννοιες είναι η άνοδος, ο υποβιβασμός και η πρόκριση στις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις, τα salary caps θα απέτρεπαν τις επενδύσεις και θα αποτελούσαν ισχυρό πλήγμα στον ανταγωνισμό των διοργανώσεων.

MUST READ

Μεγάλο πριμ από τον Βαγγέλη Μαρινάκη στους παίκτες για να συνεχίσουν το σερί τους

Ιάκωβος Τεχνόπουλος, Δικηγόρος MSc, Μεταπτυχιακός φοιτητής αθλητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Trent του Nottingham