To ήξερες ότι το πρώτο vegetarian εστιατόριο στο Λονδίνο ιδρύθηκε το 1906;

Tι κοινό έχουν το τέννις, η φιλανθρωπία, ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω, η χορτοφαγία, η αρχαία ιστορία και οι σουφραζέτες; Τον ευγενικής καταγωγής Άγγλο πρωταθλητή του jeu de paume Γιούστας Μάιλς, ένα ευφυή και πρωτοπόρο πολυπράγμονα που έπειτα από όλα όσα έκανε στην ζωή του πέθανε με περιουσία μόλις 175 λίρες.

Ο Γιούστας Μάιλς ήταν απόγονος του πρώτου εκατομμυριούχου του Μπρίστολ και γεννήθηκε στο Γουεστ Εντ του Λονδίνου το 1868. Έτυχε εξαιρετικής εκπαίδευσης και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο King’s College στο Κέιμπριτζ όπου ξεκίνησε και την γεμάτη διακρίσεις σταδιοδρομία του στις ρακέτες (καμία σχέση με το αγαπημένο ελληνικό παραλιακό άθλημα, πρόκειται για μια πρώιμη μορφή του σκουός) και το τέννις, όπου φυσικά αγωνιζόταν εναντίον του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Οι εξαιρετικές αθλητικές ικανότητες και κυρίως η άριστη φυσική του κατάσταση, επέτρεψαν στον Μάιλς να κερδίσει πολλούς τίτλους τόσο στην Αγγλία όσο και παγκοσμίως και να αποσπάσει το αργυρό μετάλλιο στο Jeu de paume (ή real tennis όπως ονομάζεται για να διακρίνεται από το σύγχρονο τέννις) στους Ολυμπιακούς του 1908 που έλαβαν χώρα στην γεννέτειρα του.

Ο Μάιλς είχε παρατηρήσει από πολύ νωρίς το πως επηρέαζε τις σωματικές του επιδόσεις η διατροφή και απέδιδε σημαντικό ποσοστό των τενιστικών του τίτλων στην προσεκτική επιλογή τροφών. Υιοθέτησε την χορτοφαγία πολύ πριν γίνει μόδα και επίσης εφάρμοζε την πρακτική της ολιγοφαγίας: δεν έπαιρνε πρωινό, το γεύμα του ήταν ελαφρύ και δειπνούσε με σαλάτα, ψωμί με φύτρο σταριού, φρούτα και ενίοτε ένα φλυτζάνι τσάι.

Παρά την εντυπωσιακή αθλητική του σταδιοδρομία, μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι άλλες δραστηριότητες του. Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας και εξέδωσε συνολικά περίπου 80 βιβλία που κάλυπταν μια πληθώρα πεδίων: εγχειρίδια εκμάθησης αρχαίων ελληνικών και λατινικών, ιστορικά και θρησκευτικά βιβλία, μεθόδους εκγύμνασης και συμβουλές υγιεινής διατροφής.

Το εξώφυλλο του βιβλίου του Γιούστας Μάιλς Σύστημα Φυσικής Καλλιέργειας – με διατροφικές συμβουλές. Ο Γιούστας Μάιλς υπήρξε και πρωτοπόρος στην συγγραφή βιβλίων αυτοβοήθειας. Μάλιστα το βιβλίο του Έκφραση και Κατάθλιψη (Expression and Depression) στάθηκε αφορμή για να γνωρίσει την σύζυγο του.

Έπειτα από τον θάνατο του πολυαγαπημένου της πατέρα η Χάριετ Κίλλικ βασανιζόταν από ελαφριάς μορφής κατάθλιψη. Όταν διάβασε το βιβλίο του Μάιλς εφάρμοσε τις παροτρύνσεις του, βοηθήθηκε πολύ και του έγραψε μια επιστολή που οδήγησε σε μια τρυφερή φιλία και αργότερα τον γάμο. Εκτός από τις ψυχολογικές συμβουλές όμως η Χάλι, όπως την αποκαλούσαν, υιοθέτησε και την χορτοφαγία του συζύγου της.

Ο Μάιλς είχε παρατηρήσει από πολύ νωρίς το πως επηρέαζε τις σωματικές του επιδόσεις η διατροφή και απέδιδε σημαντικό ποσοστό των τενιστικών του τίτλων στην προσεκτική επιλογή τροφών. Υιοθέτησε την χορτοφαγία πολύ πριν γίνει μόδα και επίσης εφάρμοζε την πρακτική της ολιγοφαγίας: δεν έπαιρνε πρωινό, το γεύμα του ήταν ελαφρύ και δειπνούσε με σαλάτα, ψωμί με φύτρο σταριού, φρούτα και ενίοτε ένα φλυτζάνι τσάι.

Ο ίδιος ανέφερε πως είχε χάσει αγώνες τέννις επειδή έπαθε κράμπες λόγω κατανάλωσης κρέατος ενώ αντίστοιχα κάποιες νίκες θεωρούσε πως οφείλονταν στο ότι έπινε ένα ποτήρι ζεστό γάλα με δύο κουταλιές διατροφικού συμπληρώματος σε σκόνη. Η πρακτική αυτή φυσικά δεν απέχει παρά μόνο χρονικά από την σημερινή συνήθεια της κατανάλωσης πρωτεϊνούχων ροφημάτων από όσους γυμνάζονται.

Το ενδιαφέρον του για την εξάπλωση της χορτοφαγίας και την προσφορά υγιεινών γευμάτων ωστόσο δεν έμεινε στα χαρτιά ούτε περιορίστηκε στον εαυτό του και τον στενό οικογενειακό του κύκλο. Μαζί με την Χάλι του αποφάσισαν να ανοίξουν τον Μάιο του 1906 ένα αμιγώς χορτοφαγικό εστιατόριο, το πρώτο στο Λονδίνο, ώστε να προάγουν την υγεία. Σύμφωνα με τον ίδιο «ο σκοπός δεν είναι απλά να αποφεύγει κανείς την κατανάλωση κρέατος και άλλων τροφών που αποτελούνται από σάρκα, αλλά κυρίως να επιλέγεται μια ποικιλία θρεπτικών και δυναμωτικών τροφών τα οποία θα αντικαταστήσουν το κρέας ως δομικά στοιχεία του σώματος».

Οι προθήκες του εστιατορίου ήταν διακοσμημένες με κονσέρβες και συσκευασίες τροφίμων που παράγονταν από τις εταιρείες υγιεινών τροφών του Μάιλς και με αντίτυπα του μηνιαίου περιοδικού που εξέδιδε με τίτλο Healthward Ho! Το μενού έφερε δίπλα από τα πιάτα τις σημάνσεις Θ, ΠΘ και ΑΟ που σήμαιναν πως το εν λόγω πιάτο ήταν θρεπτικό, πολύ θρεπτικό ή άνευ ουρικού οξέως.

Ενδιαφέρον είναι πως εκτός από το ζεύγος Μάιλς οι υπόλοιποι μέτοχοι ήταν εξίσου εξέχουσες μορφές της λονδρέζικης κοινωνίας. Πρόκειται για τους συγγραφείς Ε. Φ. Μπένσον και Τζωρτζ Μπάρναρντ Σω, τον διευθυντή του Ήτον, την Δρ. Χέλεν Γουίλσον και την διευθύντρια του προοδευτικού σχολείου Γουεστ Χιθ, Έννις Ρίτσμοντ. Οι δύο τελευταίες ήταν ακτιβίστριες στο γυναικείο κίνημα και υπήρξαν η αιτία που το Eustace Miles Restaurant, δυο βήματα από το Κόβεντ Γκάρντεν, έγινε στέκι των σουφραζέτων.

Μάλιστα έξω από το εστιατόριο, που ήταν ένα από τα αγαπημένα της ακτιβίστριας Σύλβια Πάνκχερστ, φιλοξενούνταν ένας πάγκος που πουλούσε την φεμινιστική εφημερίδα Votes for Women και εκεί πήγαιναν για πρωινό όσες φεμινίστρες αποφυλακίζονταν από τις φυλακές Χόλογουεϊ που σηματοδότησαν την πάλη των γυναικών για το δικαίωμα στην ψήφο.Αν αναλογιστεί κανείς πως μέχρι και το 1911 πολλοί ήταν εκείνοι που ενοχλούνταν στη θέα γυναικών που έτρωγαν μόνες ή παρέα σε εστιατόρια αντιλαμβάνεται την προοδευτικότητα του Eustace Miles Restaurant.

Το εστιατόριο λειτούργησε επί 30 χρόνια και υπήρξε αγαπημένος προορισμός της ανώτερης τάξης που ήθελε να δοκιμάσει αυτή την νέα διατροφική πρόταση αλλά όπως ήταν αναμενόμενο πολλοί ειρωνεύονταν τους χορτοφάγους, λέγοντας πως «όσοι τρώνε εκεί μοιάζουν με ζιζάνια και τρώνε αγριόχορτα.» Είναι ενδιαφέρον πως εκατό χρόνια μετά εξακολουθούν και λέγονται περίπου τα ίδια για τους χορτοφάγους.

Ο σπουδαίος συγγραφέας Χ. Τζ. Γουελς που αποκαλείται μαζί με τον Ιούλιο Βερν «πατέρας» της επιστημονικής φαντασίας, περιέγραψε ως καρικατούρες τους θαμώνες του εστιατορίου λέγοντας ότι πρόκειται για μια μικρή αλλά δραστήρια μειονότητα, τα Παιδιά του Φωτός που εργάζονταν για την Εξύψωση της Σκέψης και την Απλή Ζωή.

Άλλος συγγραφέας που μπαίνει στον κόπο να θάψει το εστιατόριο ήταν ο Ε. Μ. Φόρστερ στο Howard’s End με τον εξής διάλογο:

— Την επόμενη φορά θα γευματίσετε μαζί μου στου Κ. Γιούστας Μάιλς.

— Ευχαρίστως.

— Όχι, δεν θα είναι καθόλου ευχάριστα. Έχει όλο πρωτεϊδή και σωματοδομικές τροφές και έρχονται άγνωστοι λέγοντας  σας «συγγνώμη αλλά έχετε υπέροχη αύρα».

Εκτός από την επιχειρηματική τους δράση όμως, το ζεύγος Μάιλς θεώρησε υποχρέωση του να συνδράμει και τους άπορους του Λονδίνου παρέχοντας υγεινά γεύματα και ζεστά ρούχα τον χειμώνα συνεργαζόμενο με φιλανθρωπικές δράσεις που στήριζε η Βασίλισσα Αλεξάνδρα της Αγγλίας (αδελφή του Γεωργίου Α’ της Ελλάδας παρεμπιπτόντως).

Παρά την αρχική επιτυχία της αλυσίδας υγιεινών τροφών, των δύο εστιατορίων και του ξενώνα και των εσόδων από τα βιβλία, ο Γιούστας Μάιλς τελικά κήρυξε πτώχευση τον Δεκέμβριο του 1933. Ο οραματιστής χορτοφάγος θεώρησε πως η επιχείρηση του υπήρξε θύμα της εποχής της πολυτέλειας: «Οι άνθρωποι σήμερα προτιμούν να δαπανήσουν πέντε σελίνια στο κομμωτήριο, για τσιγάρα ή διασκέδαση παρά για υγιεινά γεύματα. Ακόμα κι αν πρόκειται να ξοδέψουν ένα σελίνι για ένα υγιεινό πιάτο θα προτιμήσουν να δώσουν πέντε πένες για ένα κομμάτι κέικ και καφέ και τα υπόλοιπα θα τα κρατήσουν για την διασκέδαση τους.»

Μπορεί οι επιχειρήσεις του Γιούστας Μάιλς να μην ευδοκίμησαν αλλά το όραμα του για μια μεταρρύθμιση της διατροφής μας έχει πραγματωθεί σήμερα, ίσως μάλιστα έχουν ξεπεράσει εκείνο που ο ίδιος θα θεωρούσε υγιές, και του οφείλουμε μία μνεία για την αληθινά προοδευτική στάση του.

Πηγή: www.lifo.gr