Τσερνόμπιλ: Η μέρα που σταμάτησε ο χρόνος

Η εγκαταλελειμμένη κωμόπολη Πρύπιατ της Ουκρανίας, τότε Σοβιετικής Ένωσης, αποτελεί τον μεγάλο σιωπηλό μάρτυρα ενός ατυχήματος (Τσερνόμπιλ) που άλλαξε τη ζωή, όχι μόνο των κατοίκων της, αλλά και συνολικά της Ευρώπης. Ούτε λίγο, ούτε πολύ πάνω από 130.000 άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους, ενώ είναι σίγουρο ότι αρκετές χώρες δέχτηκαν ραδιενεργά σωματίδια παραπάνω του φυσιολογικού, λόγω του ατυχήματος. Υπολογίζεται ότι από τη συνολική δόση ραδιενέργειας που έλαβε ο πληθυσμός της γης το 36% αντιστοιχεί σε κατοίκους Ρωσίας, Ουκρανίας και Λευκορωσίας και το 53% στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Η Ελλάδα, με το ραδιενεργό νέφος να φτάνει και σε αυτήν, ήταν απ’ τις χώρες που επηρεάστηκαν μεν, αλλά όχι στον βαθμό της υστερίας που επικράτησε τότε.

Το πόσο έχει επηρεάσει το πυρηνικό αυτό ατύχημα τη ζωή και την οικονομία φαίνεται και από μερικά στοιχεία, τα οποία ακόμα και τώρα προκαλούν αίσθηση. Για παράδειγμα: Το Ηνωμένο Βασίλειο ακόμα και σήμερα εφαρμόζει περιορισμούς σε 374 φάρμες που θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Σουηδία και Νορβηγία, έως τις μέρες μας έχουν περιοριστικά μέτρα για την κατανάλωση ζώων που βρίσκονται σε ελεύθερο περιβάλλον, όπως οι Τάρανδοι. Στη Γερμανία, αλλά και σε άλλες χώρες, ανιχνεύονται πολύ υψηλότερα ποσοστά ραδιενεργών στοιχείων, έως και 10 φορές πάνω από τα όρια ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα προαναφερθέντα είναι μόνο ενδεικτικά του τι συμβαίνει 33 χρόνια μετά το ατύχημα.

Σε ότι έχει να κάνει με τις άμεσες επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ στο ανθρώπινο είδος, δεν είναι εύκολο να γίνει σαφής εκτίμηση των δεδομένων, έχοντας στο μυαλό μας ότι οι επιστήμονες θεωρούν ότι χρειάζονται μέχρι και 60 χρόνια έκθεσης στο αίτιο που προκαλεί τον πιθανό καρκίνο. Σίγουρα όμως δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλές περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου, όπως και στην Ελλάδα, υπήρξε αύξηση της παιδικής λευχαιμίας. Το πόσο επικίνδυνη είναι η ραδιενέργεια για τη φύση και τα ζώα, στα οποία ανήκουμε κι εμείς, αποτυπώνεται στις επιστημονικές καταγραφές για μεταλλάξεις ζώων, όπως για παράδειγμα στα χελιδόνια ο μερικός αλμπινισμός. Το Πρύπιατ και η γύρω περιοχή είναι ένα απέραντο νεκροταφείο της άλλοτε ανθρώπινης δραστηριότητας. Κτήρια, οχήματα, πλοία, παραμένουν εκεί ως ένα θλιβερό αποτύπωμα της άλλοτε ζωντανής πόλης. Μόλις πριν από λίγο καιρό άρχισε να κατασκευάζεται ατσάλινο κέλυφος γύρω από την υπάρχουσα σαρκοφάγο του διαλυμένου αντιδραστήρα, αφού η τελευταία απειλείται με κατάρρευση.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους αφανείς ήρωες εκείνων των στιγμών του Τσερνομπίλ, που θυσίασαν τη ζωή τους, άλλοι ερήμην και άλλοι εκούσια, για να περιοριστούν οι καταστροφικές συνέπειες της έκρηξης. Ποιος μπορεί να μην σταθεί προσοχή μπροστά στους τρεις άνδρες, που με καταδυτικές στολές βούτηξαν μέσα στον πλημμυρισμένο από ραδιενεργό ύδωρ αντιδραστήρα, για να κλείσουν τις βάνες και να ανοίξουν τις θυρίδες αποστράγγισης του ραδιενεργού νερού, ώστε να εμποδιστεί μία θερμική έκρηξη; Ποιος μπορεί να μην ευγνωμονεί το πλήρωμα του ελικοπτέρου, που έφτασε πάνω από τον φλεγόμενο αντιδραστήρα και άρχισε να αδειάζει στην τρύπα το κατάλληλο υλικό, ενώ δεχόταν απίστευτα ποσοστά ραδιενέργειας, τα οποία έλιωσαν ζωντανούς εν πτήση τους επιβαίνοντες; Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους πυροσβέστες που πήγαν να σβήσουν τη φωτιά, χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό και πέθαναν είτε επί τόπου, είτε κατά την επιστροφή τους από την αποστολή;

MUST READ

Ένας «μπομπέρ» που βλέπει… Euroleague: Η χρονιά «εκτόξευσης» του Βασίλη Τολιόπουλου (vids)

Σήμερα, 33 χρόνια μετά το Τσερνόμπιλ, καλό θα είναι να αντιληφθούμε όλοι ότι η πυρηνική ενέργεια είναι σωτήρια για τον άνθρωπο, εφόσον χρησιμοποιείται με σύνεση και ασφάλεια. Σε κάθε άλλη περίπτωση, μπορεί να μετατραπεί σε παράγοντα ολέθρου.