Ο Cipola περί ηλιθιότητας και η τρέχουσα αθλητική επικαιρότητα

Υπάρχει ένα δοκίμιο που το βρίσκει κάποιος, πλέον, με ούτε 4 ευρώ και το οποίο συνιστώ σε όλους να το διαβάσουν. Είναι το επικό «Οι Βασικοί Νόμοι της Ανθρώπινης Ηλιθιότητας» του Carlo M. Cipolla.

Εξέχων ακαδημαϊκός, καθηγητής της οικονομικής ιστορίας, ο Τσιπόλα (1922-2000) εκπόνησε αυτό το εκπληκτικής ευφυΐας δοκίμιο το 1976 και πρέπει να είναι κανείς… μην πω τι, τώρα, για να το θεωρήσει απλώς μια πνευματώδη πρόζα με περιπαικτική διάθεση.

Παρότι δεν θεμελιώνει τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά του με κάποια τεκμηριωμένη επιστημονική μέθοδο, πρόκειται για μια σοβαρή ανάλυση, αν μη τι άλλο λόγω της πολύ ξεχωριστής προσέγγισης του συγγραφέα στο μείζον αυτό θέμα.

Στον τρίτο θεμελιώδη σχετικό νόμο του, ο Cipola ορίζει ως «ηλίθιο» τον άνθρωπο που οι πράξεις του προξενούν ζημιά σε κάποιον ή κάποιους χωρίς εκείνος να αποκομίζει κάποιου είδους όφελος απ’ αυτό –το αντίθετο, μάλιστα: συχνά προξενώντας ζημιά και στον εαυτό του επίσης.

Και στους υπόλοιπους τέσσερις νόμους του, ο Ιταλός καθηγητής διατείνεται ότι:
– Πάντοτε και, αναπόφευκτα, όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλίθιων που κυκλοφορούν γύρω τους.
– Η πιθανότητα να είναι κάποιος ηλίθιος, είναι τελείως ανεξάρτητη από κάθε άλλο χαρακτηριστικό του.
– Οι μη ηλίθιοι άνθρωποι υποτιμούν σταθερά και πάντοτε την καταστροφική ισχύ που έχουν οι ηλίθιοι. Ειδικότερα, διευκρινίζει, οι μη ηλίθιοι λησμονούν μονίμως ότι παντού και πάντοτε και υπό οιεσδήποτε συνθήκες, η συνδιαλλαγή, η συναναστροφή, ο συγχρωτισμός με ηλίθιους συνιστούν χωρίς εξαίρεση λάθος που πληρώνεται ακριβά.
– Ο ηλίθιος είναι το πιο επικίνδυνο είδος ανθρώπου. (Συμπέρασμα: ο ηλίθιος είναι πιο επικίνδυνος από τον κακοποιό).

Όλο το βιβλιαράκι είναι πραγματικά απολαυστικό. Αλλά εκεί που «τα σπάει» είναι στην ανάπτυξη του δεύτερου νόμου. Εκεί που περιγράφει ότι το ποσοστό των ηλιθίων παραμένει σταθερό και περίπου ίδιο, ανεξαρτήτως φύλου και φυλής και είτε το δείγμα που εξετάζεται αφορά πλούσιους ή φτωχούς, είτε αμόρφωτους χειρώνακτες ή υψηλής εκπαίδευσης και κοινωνικού στάτους «καθηγητές πανεπιστημίου» («κατηγορία» στην οποία περιλαμβάνει κατ’ επέκτασιν και επιτυχημένους επιχειρηματίες, πολιτικούς, «επώνυμους» κάθε είδους κ.λπ.)

Μπορεί, βεβαίως, να διαφωνήσει κανείς με την ανάλυση ή με τα συμπεράσματά της. Αλλά σε τέτοια περίπτωση, πιθανότατα το κάνει λόγω έλλειψης σχετικής εμπειρίας, παρά επειδή ο Cipola έχει άδικο.

Διότι, σχεδόν όλοι έχουμε γνωρίσει ανθρώπους φτωχούς και «άσημους», που μπορεί να μην έχουν τελειώσει ούτε το δημοτικό αλλά που, όμως, ολοφάνερα ΔΕΝ είναι ηλίθιοι.

Οι περισσότεροι από εμάς, όμως, λόγω δουλειάς ή άλλων συγκυριών μπορεί να μην έχει τύχει να γνωρίσουμε από κοντά γνωστούς επιχειρηματίες, πολιτικούς, καθηγητές πανεπιστημίου, «διάσημους» διαφόρων χώρων κ.λπ.

Εγώ, λόγω δουλειάς και συγκυριών, έχω γνωρίσει πολλούς τέτοιους. Και σας διαβεβαιώνω ότι ο Τσιπόλα είναι γίγας και όσα λέει ισχύουν 100%. Ένα σταθερό ποσοστό απ’ αυτούς, είναι και παραείναι ηλίθιοι –με βάση τον τρίτο νόμο: άνθρωποι, δηλαδή, που προξενούν ζημιά σε άλλον ή άλλους ανθρώπους, χωρίς να αποκομίζουν κάποιο όφελος απ’ αυτό και, συχνά, κάνοντας κακό και σ’ αυτούς τους ίδιους ακόμη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία δε ότι είναι οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι απ’ όλους. Ακόμη κι από τους υπόλοιπους ηλίθιους. Διότι, λόγω θέσης και επιρροής (που, είπαμε: είναι ανεξάρτητες ιδιότητες από τη βασική τους, την ηλιθιότητα) έχουν τη δυνατότητα να προξενήσουν ζημιά σε πολύ περισσότερους άλλους -εκτός από τον εαυτό τους.

MUST READ

Γκος στο «10»: «Τώρα βλέπετε τις πραγματικές δυνατότητές μας»

Βρείτε το βιβλιαράκι. Διαβάστε το. Θα με θυμηθείτε. Και κάτι ακόμη: μη νομίζετε ότι το σημερινό ποστ ουδεμία σχέση έχει με τον ελληνικό αθλητισμό εν γένει και την τρέχουσα επικαιρότητα ειδικότερα. Σας θέλω έξυπνους, ΟΚ; 😉