Ναι, ήθελε να πει ο Μεταξάς

ΕθΝΙΚΗ εορτή σήμερον. Και νεύρα οι μαθητές, που πέφτει Κυριακή και χάνουνε την αργία. Ακόμα μεγαλύτερες ζοχάδες, ο σκληρά εργαζόμενος κλάδος των δημοσίων υπαλλήλων. Σφόδρα καταπονημένος, από το συνεχές και αδιάκοπον ξύσιμο των μέζεα. Που επίσης, έχασαν την αργία. Θα μου πείτε τώρα, τι εορτάζουν την 28η Οκτωβρίου, οι Έλληνες; Ούτε οι ίδιοι ξέρουν. Εορτάζουν την ημέρα που κηρύχθηκε από τους Ιταλούς ο πόλεμος. Αδιανόητο. Ένας πόλεμος τον όποιον έχασε η Ελλάδα κι είχε σαν συνέπεια τη καταστροφή της. Όπως επίσης έχασαν οι Έλληνες και στην επανάσταση του 1821. Ο εξ Αίγυπτου Ιμπραήμ Πασάς δεν είχε αφήσει λίθον επί λίθου. Είχε κατασφάξει τους πάντες και τα πάντα. Όπως πολύ σωστά είπε τις προάλλες ο Ψαριανός, η επανάστασης είχε πνιγεί στο αίμα. Την Ελλάδα την απελευθέρωσαν οι ξένες δυνάμεις. Άγγλοι Γάλλοι Ρώσοι στη ναυμαχία του Ναυαρίνου.

ΚΙ ένας δικτάτορας, ένας πατενταρισμένους φασίστας, ο Ιωάννης Μεταξάς, είπε το περιβόητο «όχι». Με πόνο ψυχής. Επειδή δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Γεμάτη η ιστορία, από παράδοξα. Ο Μεταξάς είπε το «όχι» εξ ανάγκης. Από υποχρέωση. «Ναι» ήθελε να πει. Είπε «όχι» γιατί η χώρα, ήταν εξαρτημένη, αιχμάλωτη, στην Αγγλία. Οικονομικά και πολιτικά. Δεν ήταν πατριώτης ο Μεταξάς. Δεν θα μπορούσε να ήταν. Η ιδεολογία του ήταν ο φασισμός. Ο Γκαίμπελς προσωπικός του φίλος. Πολιτικά όμως, ήταν δούλος των Εγγλέζων. Χωρίς να το κρύβει. Όταν λίγο πριν τον πόλεμο, έλεγε, «είμεθα ουδέτεροι εφ όσον χρόνον, η Αγγλία θέλει να είμεθα ουδέτεροι. Τίποτα δεν κάνουμε χωρίς συνεννόησίν με την Αγγλία. Η Ελλάς, είναι ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής Αμύνης». Η υποτέλεια του Μεταξά στην Αγγλία τον υποχρέωσε να πει το «όχι». Όχι ο ανύπαρκτος πατριωτισμός του.

ΚΙ έτσι, ακολούθησαν κατά σειρά, τα γεγονότα: Πόλεμος. Απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβριου 1944. Στη  συνέχεια τα Δεκεμβριανά. Κι ο εμφύλιος. Με τη μνήμη να γίνεται ιστορία. Η γενιά η δίκιά μου, είναι από τις τελευταίες, που έχει ακούσει για πόλεμο. Για Κατοχή. Για εμφύλιο. Ο πατέρας μου ο Θύμιος, είχε να μου λέει ιστορίες. Καθώς μάλιστα είχε κάνει στη Κατοχή και φυλακή, από μια απεργία στο εργοστάσιο , που δούλευε: «Τρίτη, Πέμπτη μακαρόνια, φάτε μάγκες βγάλτε χρόνια». Γιά τα Δεκεμβριανά. Τις μάχες σε Καλλιθέα και Πετράλώνα. Η μητέρα μου, η Παναγιώτα δεν μπορούσε να το ξεχάσει. Όταν ακριβώς έξω από το σπίτι μας στα Πετράλώνα, οι Ελασίτες είχαν σφάξει μπροστά στα μάτια της, δυο  Χίτες. Μιλάμε για ένα κορίτσι 20 ετών. Σε μία εποχή που φόνο δεν έχεις δει ούτε στον κινηματογράφο. Και να βλέπεις να τους κόβουν τα λαρύγγια.

ΑΓΡΙΕΣ καταστάσεις. Στο Θησείο, λόγω Γρίβα, είχαν το άντρο, οι Χίτες, οι συνεργάτες των Γερμανών. Στα Πετράλώνα κυριαρχούσε ο ΕΛΑΣ. Ο θείος ο Μήτσος, που κάθε βράδυ, λίγο μετά τις 12, πήγαινε με τα πόδια στη Ψαραγορά, για δουλειά, έπεσε μια φορά, σε μπλόκο Γερμανών. Στις παλάμες είχε σημάδια από κόκκινη μπογιά. Γλύτωσε στο τσακ την εκτέλεση. Επειδή βρέθηκε κάποιος να επιβεβαιώσει, ότι η μπογιά, ήταν επειδή έβαφε τα τελάρα. Κι όχι επειδή έγραφε συνθήματα, στους τοίχους. Έχανες, η κέρδιζες τη ζωή σου από μία σύμπτωση.   Στη γειτονιά στα Πετράλώνα; υπήρχαν μέχρι και τη δεκαετία του 60, συνθήματα από τη Κατοχή. Με κόκκινα ξεθωριασμένα γράμματα κι από κάτω ΕΑΜ, ΕΠΟΝ. Όπως  σημάδια από σφαίρες, από τα Δεκεμβριανά.

Ο ΘΕΙΟΣ ο Μητσος, ήταν που μου έλεγε για τον Γεώργιο Παπανδρέου. Όταν τη δεκαετία του 60 εμφανιζόταν σαν δημοκράτης, κόντρα στο αστυνομικό κράτος της δεξιάς του Καραμανλή. Του πατέρα του Ανδρέα και παραμύθι φούρναρη «Γέρου της Δημοκρατίας». Το λόγο που είχε βγάλει αμέσως μετά την απελευθέρωση στη πλατεία Συντάγματος. Όταν κάποια στιγμή είπε, «πιστεύομεν στη δημοκρατία». Κι ο κόσμος, αρχίζει από κάτω να φωνάζει, «λαοκρατία, λαοκρατία». Κανένα πρόβλημα για έναν απατεώνα πολιτικό σαν τον Παπανδρέου, να το γυρίσει αε κλάσματα δευτερολέπτων. «Πιστεύομεν  και εις την λαοκρατία». Από τότε ήτανε που βγήκε το σύνθημα: «Παπανδρέου -παπατζή». Και στο δεύτερο στιχάκι, « Ραλλης έγινες κι εσύ». Αναφερόμενοι στον Κατοχικό Πρωθυπουργό Ράλλη, που είχε  ιδρύσει τα Τάγματα Ασφαλείας, τα οποία στη  συνέχεια χρησιμοποίησε και ο Παπανδρέου.

ΠΟΛΛΕΣ ιστορίες από την Κατοχή και την πείνα. Το ψωμί με το δελτίο, τα πληθωριστικά λεφτά, που με ένα εκατομμύριο, έπαιρνες ένα κουτί τσιγάρα. Τους μαυραγορίτες, που φωνάζανε, «βάστα Ρόμελ». Τον κόσμο που πέθαινε στους δρόμους  από τη πείνα. Και το κάρο της Δημαρχίας, να κουβαλάει τα πτώματα. Τις σειρήνες, που ειδοποιούσαν, για τους βομβαρδισμούς προκειμένου να κρυφτει ο κόσμος, στα καταφύγια . Για  όσους έχουν γεννηθεί, συν πλην, γύρω στο Ι950, τα παιδικά τους χρόνια, συνοδεύονται από ανάλογες ιστορίες. Που είχαν να λένε, γονείς, παππούδες και γιαγιάδες. Ιστορίες που αντικαθιστούσαν τη τηλεόραση, που δεν υπήρχε εκείνα τα χρόνια, αλλά και τα βιβλία.

ΑΥΤΗ η γενιά, είναι από τις τελευταίες, που έχει ακούσει, να της μιλάνε για πόλεμο, για Κατοχή και για πείνα, για τον εμφύλιο στην Αθήνα, στα Δεκεμβριανά, το 1944. Και αναφέρονταν μάλιστα, σε γεγονότα που είχαν συμβεί σχετικά πρόσφατα. Πριν δέκα-δεκαπέντε χρόνια. Από την 28η Οκτωβριου 1940, έχουν περάσει τρία τέταρτα του αιώνα και κάτι ψιλά. Από τότε, η Έλλάδα,  έχει περάσει τα πάντα: Πόλεμο, Κατοχή, εμφύλιο, δικτατορία. Για να καταλήξει σήμερα στα Μνημόνια και στην οικονομική Κατοχή. Ερώτηση: Ποιός είναι ο τελευταίος ήρωας που έχει  βγάλει αυτή η χώρα; Απάντηση: Ο Μανώλης Γλέζος. Όταν μαζί με τον Σάντα κατεβάσανε τη Γερμανική σημαία, από την Ακρόπολη. Ανώνυμοι ήρωες υπήρξαν πολλοί. Στην αντίσταση, στον εμφύλιο. Που έδωσαν τις ζωές τους. Όπως και κάποιοι λίγοι, ελάχιστοι,  επί χούντας. Και δεν μιλάμε, για τους Ανδρουλάκιδες και τις Δαμανάκιδες. Σ αυτά τα 77 χρόνια, που πέρασαν, ποια είναι η επόμενη, ανάλογη πράξη ηρωισμού, που να έχει μείνει, σαν σημείο αναφοράς; Ποιος είναι ο επόμενος, μετά τον Μανώλη Γλεζο; Ψάχνοντας, βρίσκεις τον Αλέξανδρο Παναγούλη. Για δεύτερο, δυσκολεύεσαι. Αυτά.

Στη μουσική επιλογή, Rosa Balistreri-La piccatura

MUST READ

Η εισήγηση του Μεντιλίμπαρ για Μπακούλα, Παπακανέλλο – Τι θέλει να κάνει ο Βάσκος