Το πιο «τέλειο» μετάλλιο του τέλειου αθλητή Μίκαελ Φελπς…

Στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού, ο Μάικλ Φελπς κατατάσσεται ξεκάθαρα στην κατηγορία «φαινόμενα» -αν δεν αποτελεί ο ίδιος μια δική του, ξεχωριστή κατηγορία. Με συνολικά 28 Ολυμπιακά μετάλλια (23 χρυσά, 3 αργυρά και 2 χάλκινα), απ’ τα οποία τα 16 (13 χρυσά, 2 αργυρά, 1 χάλκινο) σε ατομικά αγωνίσματα, ο ούτε 33χρονος ακόμη αμερικανός κολυμβητής από τη Βαλτιμόρη κατέχει ένα ρεκόρ που δύσκολα θα καταρριφθεί στο μέλλον.

Όπως και το ρεκόρ του, των οκτώ μεταλλίων σε μία διοργάνωση, στο Πεκίνο το 2008, που έσπασε το προηγούμενο, του Μαρκ Σπιτζ από το Μόναχο του 1972.
Είναι, ακόμη, παγκόσμιος ρέκορντμαν σε 50άρα πισίνα στα 100 και 200 πεταλούδα, στα 400 μικτής ατομικής, αλλά και στις σκυταλοδρομίες 4Χ100 και 4Χ200, συνολικά έχει πετύχει 39 ρεκόρ στην καριέρα του και έχει κατακτήσει 82 (!) μετάλλια στις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις του πλανήτη.

Το 2016, στο Ρίο, κατακτώντας το 13ο του χρυσό σε ατομικό επίπεδο, ο Φελπς έσπασε ένα ρεκόρ που κατείχε ο… Γιουσέιν Μπολτ της αρχαιότητας, ο θρυλικός δρομέας Λεωνίδας ο Ρόδιος που είχε κατακτήσει τον στάδιο, τον δίαυλο και τον οπλίτη δρόμους σε τέσσερις συνεχόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, από το 164 ως το 152 π.Χ.

Η «αξία» του, τα χρήματα που του έχει αποφέρει η απίθανη αυτή πορεία, υπολογίζονται σε πάνω από 55.000.000 δολάρια, αρκετά από τα οποία διαθέτει σε φιλανθρωπίες, αλλά και στo Michael Phelps Foundation, που έχει ιδρύσει με σκοπό την προώθηση της κολύμβησης, αλλά και γενικότερα της υγιεινής ζωής σε σωματικό και πνευματικό επίπεδο.

Οι εργοφυσιολόγοι και οι υπόλοιποι ειδικοί που εξέτασαν την περίπτωση Φελπς έμειναν με το στόμα ανοιχτό. Μόνον αν είχε γεννηθεί με… μεμβράνες ανάμεσα στα δάχτυλα χεριών και ποδιών, σαν πάπια, θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλος για την πισίνα απ’ όσο είναι ήδη: με μπόι 1.93, αλλά άνοιγμα χεριών πάνω από 2 μέτρα (!), με δυσανάλογα κοντά πόδια για το ύψος του (άρα και καλύτερο συντελεστή οπισθέλκουσας), αλλά νούμερο παπουτσιού 48 και ελαστικότητα στους αστραγάλους καλύτερη ακόμη κι απ’ αυτήν των κορυφαίων χορευτών του μπαλέτου (κανονικό βατραχοπέδιλο, δηλαδή), με πλάτες… κολυμβητή, καθώς συνηθίζουμε να λέμε, αλλά με «πλακέ» στέρνο και, γενικά, εξαιρετικά λεπτό (εξαιρετικής υδροδυναμικής, δηλαδή) προφίλ σώματος, ο Φελπς μοιάζει με απόλυτα επιτυχημένο γενετικό πείραμα υπό τον τίτλο: «σωματότυπος κολυμβητή».

Στο Πεκίνο, το 2008, οι φήμες ότι για να κάνει αυτά τα απίθανα πράγματα, πρέπει να είναι τίγκα στις απαγορευμένες ουσίες, έδιναν και έπαιρναν. Πέρασε όλα τα τεστ περίπατο και, στο καπάκι, δήλωσε ότι θα πάρει μέρος στο «Πρόγραμμα Πιστέψτε» –Project Believe– ένα πρόγραμμα της αμερικανικής υπηρεσίας αντιντόπινγκ που υποβάλλει τους αθλητές σε εξετάσεις κατά πολύ αυστηρότερες αυτών της Παγκόσμιας Υπηρεσίας Αντιντόπινγκ. Τις πέρασε κι αυτές, άνετα.

Ξέρω ότι αυτό δε θα πείσει όσους είναι βέβαιοι (και όχι αβάσιμα) ότι «υπεράνθρωποι δεν υπάρχουν» και ότι σε τέτοιο επίπεδο δε φτάνεις ποτέ χωρίς φαρμακευτική «βοήθεια». Όμως η παγκόσμια βιομηχανία του αθλητισμού βασίζεται σε συγκεκριμένα στάνταρ. Μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά αυτά είναι. Και αν κάποιος πετυχαίνει φαινομενικώς ακατόρθωτα πράγματα, αλλά παραμένει εντός αυτών των προδιαγραφών, θέλουμε δε θέλουμε, οφείλουμε να τον αντιμετωπίζουμε ως ό,τι πιο κοντινό σε «υπεράνθρωπο» γνωρίζουμε.

Φευ, όσο «υπεράνθρωπος» κι αν είναι ο Φελπς, άλλο τόσο το κολύμπι (όσοι το έχουμε δοκιμάσει σε ανταγωνιστικό επίπεδο το ξέρουμε πολύ καλά αυτό) είναι ένα σπορ «μισάνθρωπο». Όχι επειδή απαιτεί ατέλειωτες ώρες προπόνησης. Αλλά επειδή είναι αφόρητα μοναχικό και, πρακτικώς, «εμμονικό». Να σκας πνευμόνια και να σπας την καρδιά σου από την ένταση, να καίγονται όλοι μυς του σώματός σου, να φτύνεις αίμα για να εμπεδώσεις τέλεια τη φόρμα, να πρέπει να είσαι ρομποτικά ακριβής σε κάθε κίνησή σου, αλλά συγχρόνως, η μόνη «παρέα» σου να είναι η δυσάρεστη γεύση του χλωρίου στο νερό και μια γραμμή από σκούρα πλακάκια στον πάτο της πισίνας… Τίποτε άλλο.

Και οι αθλητές των μεγάλων αποστάσεων, κυρίως οι μαραθωνοδρόμοι είναι υποχρεωμένοι να βάζουν το μυαλό τους σε μια ανάλογη, «γραμμική» και μονότονη λειτουργία. Όμως το περιθώριο να κοιτάξεις λίγο αριστερά ή δεξιά, να δεις, έστω κλεφτά, ένα τοπίο ή ένα πρόσωπο στο πλήθος, να μυρίσεις κάτι, έστω και καυσαέριο που λέει ο λόγος, να χαλαρώσεις έστω και για δευτερόλεπτα το μυαλό σου, υπάρχει.

Για τον κολυμβητή, δεν υπάρχει. Και δεν μιλάω για τους αγώνες, βέβαια. Οι αγώνες διαρκούν λεπτά. Αλλά η προπόνηση για να φτάσεις σ’ αυτούς, ειδικά όταν μιλάμε για επίπεδο Φελπς, διαρκούν «αιώνες». «Αιώνες μοναξιάς», για την ακρίβεια… Απαιτεί έναν πολύ ιδιαίτερο συναισθηματικό και διανοητικό κόσμο το κολύμπι πρωταθλητισμού. Απαιτεί να κοιτάξεις για πολύ χρόνο και πολύ σταθερά την άβυσσο. Και ξέρουμε όλοι ότι αυτό, στο τέλος, σημαίνει ότι και η άβυσσος θα σου αντιγυρίσει τη ματιά.

Η συγκλονιστική συνέντευξη του Φελπς στο περιοδικό Spiegel, φέρνει όλες αυτές τις σκέψεις στην επικαιρότητα και έρχεται να επιβεβαιώσει ότι οι ρόλοι που το λαμπερό αθλητικό μάρκετινγκ «αναθέτει» σε φαινόμενα όπως ο Αμερικανός, απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα. Και ότι σ’ αυτό το επίπεδο, υπεράνθρωποι όντως δεν υπάρχουν.

Εσείς κι εγώ κι ο κάθε «έξω απ’ το χορό», μπορεί να βλέπουμε στον (κάθε) Φελπς την ενσάρκωση ενός ονείρου απόλυτης επιτυχίας. Έναν άνθρωπο που στην ακμή της ζωής του κατακτά και την τιμή και τη δόξα και το χρήμα και την υστεροφημία και, συνεπώς, λέμε μέσα μας, είναι μια χαρά. Ευτυχισμένος. Γεμάτος. Δυνατός. Γιατί να μην είναι; Έως και με πριν Μις Καλιφόρνια είναι παντρεμένος. Όλα τα έχει. Λέμε εμείς…

Ο Φελπς, όμως, είπε ότι μετά από κάθε Ολυμπιακή διοργάνωση στην οποία είχε κατακτήσει όλα όσα εμείς ορίζουμε ως «απόλυτη επιτυχία», κλεινόταν στο σπίτι του με βαριά κατάθλιψη και ότι μετά το Λονδίνο, το 2012, σκέφτηκε μέχρι και να αυτοκτονήσει….

Το σώμα του Φελπς μοιάζει να φτιάχτηκε για κολύμπι. Το μυαλό του, όμως, σαφέστατα και δεν ήταν το καταλληλότερο γι’ αυτό το βασανιστικό, από πολλές απόψεις, άθλημα. Ότι κατάφερε όσα κατάφερε, λοιπόν, έχοντας να κερδίσει όχι μόνο τους αντιπάλους του στην πισίνα, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό στον καθρέφτη, αποτελεί, για μένα, την πιο σπουδαία παρακαταθήκη αυτού του τέλειου αθλητή. Ένα κορυφαίο μάθημα ζωής για όλους μας και σε πολλά επίπεδα.

Μαζί με πολλά άλλα, διδάσκει, κατ’ αρχάς και με τον πιο εύγλωττο τρόπο, ότι ο καθένας οφείλει να περιγράφει με δικό του τρόπο την «ευτυχία» και ότι, σε κάθε περίπτωση, η «επιτυχία» όπως την ορίζουν όσοι διαμορφώνουν την «κρατούσα άποψη», δεν είναι απαραίτητο συστατικό της.

Διδάσκει ακόμη ότι ο πιο μεγάλος αντίπαλός μας, είμαστε πάντοτε εμείς οι ίδιοι και ότι το πιο «χρυσό» μετάλλιο που μπορούμε να κατακτήσουμε είναι αυτό που κερδίζουμε όταν αφήνουμε πίσω τις φοβίες, τα συμπλέγματα, τα ελαττώματα, τις ανεπάρκειες, τις προκαταλήψεις μας…

Στην εποχή που ζούμε, όμως, ίσως το πιο μεγάλο μάθημα από τη συνέντευξη του Φελπς να είναι αυτό που αφορά στη σύγχρονη μάστιγα της κατάθλιψης, που επηρεάζει, συχνά μέχρις βαθμού σοβαρής αναπηρίας, πάνω από 300.000.000 ανθρώπους στον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Αυτό είναι το κακό νέο. Το καλό νέο είναι, όμως, ότι η κατάθλιψη, εφόσον διαγνωστεί, θεραπεύεται. Και μάλιστα σχετικά εύκολα. Η φύση της ασθένειας είναι το όπλο της: οδηγεί σε αυτοαπομόνωση και άρνηση και άρα δεν διαγιγνώσκεται έγκαιρα. Γι’ αυτό και η παγκόσμια καμπάνια του Π.Ο.Υ. έχει σλόγκαν αυτό ακριβώς: «Depression. Let’s Talk». «Κατάθλιψη. Να Μιλήσουμε».

MUST READ

Γκος στο «10»: «Τώρα βλέπετε τις πραγματικές δυνατότητές μας»

Ο Φελπς δεν είναι ένας άνθρωπος που μίλησε. Είναι ένας υπεράνθρωπος που μίλησε. Ένα πρότυπο «ευτυχίας», μια λαμπερή διασημότητα με εκατομμύρια στην τράπεζα, που όμως, ανοιχτά και χωρίς περιστροφές βγήκε και είπε πρακτικώς, ότι απέναντι στην κατάθλιψη δε διέφερε από έναν άσημο, περιθωριοποιημένο και πάμπτωχο άστεγο. Η συμβολή του σ’ αυτόν τον αγώνα είναι, γι’ αυτό, ανεκτίμητη. Κι αυτό το τελευταίο του «μετάλλιο» ίσως το πιο σημαντικό στην απίστευτη καριέρα του…