Σέρτζιο Μαρκιόνε: Ο άνθρωπος με τα μαύρα

Ο Σέρτζιο Μαρκιόνε, ο αποκαλούμενος και «ο άνθρωπος με τα μαύρα», έφυγε από τη ζωή στις 25 Ιουλίου, σε ηλικία 66 χρόνων. Τη δυσάρεστη είδηση την έκανε γνωστή ο πρόεδρος της Fiat, Τζον Έλκαν.

Η κατάσταση της υγείας του Μαρκιόνε χειροτέρεψε μετά από αυτό που η εταιρεία αποκάλεσε εγχείρηση στον ώμο, αναγκάζοντάς τον να αντικατασταθεί από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Fiat στις 21 Ιουλίου. Η εταιρεία όρισε τον 54χρονο Μάικ Μάνλεϊ επικεφαλής των εταιρειών Jeep και Ram ως διάδοχο και στις δηλώσεις του, έκανε λόγο για μεγάλη απώλεια.

Ο Μαρκιόνε σχεδίαζε να αποσυρθεί από τη θέση του τον Απρίλιο του 2019 και μετά την ολοκλήρωση του επιχειρηματικού σχεδίου 2014-18 της εταιρείας. Ήταν μια απίθανη σταδιοδρομία που είδε έναν νεαρό Ιταλό μετανάστη στον Καναδά να πηγαίνει στο κολέγιο, να γίνεται λογιστής και χρόνια αργότερα, να φθάνει φαινομενικά από το πουθενά, στους ευρωπαϊκούς εταιρικούς κύκλους για να σώσει πρώτα τον όμιλο Fiat και αργότερα να χρησιμοποιήσει τη «δύναμη» της Chrysler στα ελαφρά φορτηγά για να μετατρέψει την ιταλο-αμερικανική εταιρεία σε μια πραγματική παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία.

Οι ανησυχίες για την κατάσταση του Μαρκιόνε επηρέασαν την εταιρεία, με τους εταιρικούς διευθυντές να καλούν μίτινγκ στην Ιταλία στις 21 Ιουλίου για να ορίσουν τον διάδοχό του.

Ο Μαρκιόνε, ένας άνθρωπος που είχε πάθος με τη δουλειά του και συχνά κοιμόταν σε έναν καναπέ αεροπλάνου, καθώς ταξίδευε τακτικά για να διευθύνει τη Fiat Chrysler, ήταν ένας φανατικός καπνιστής, με ιδιαίτερη έφεση στους εσπρέσο, έως ότου κόψει και τα δύο, περίπου έναν χρόνο πριν. Στην τελευταία δημόσια εμφάνισή του, στις 26 Ιουνίου, ο Μαρκιόνε εμφανίστηκε κουρασμένος, καθώς παρουσίαζε ένα Jeep Wrangler στην στρατιωτική αστυνομία της Ιταλίας, τους Carabinieri, σε τελετή στη Ρώμη.

Ο Μαρκιόνε σαγήνευσε την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία κατά την τελευταία δεκαετία με τις αυστηρές εκτιμήσεις του, το ακούραστο ανταγωνιστικό πνεύμα, την αξιοσημείωτη διαφάνεια και τους πολλαπλούς ρόλους που είχε: πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Fiat Chrysler Automobiles, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ferrari, πρόεδρος της Maserati και πρόεδρος της CNH Industrial, ευρωπαϊκή εταιρεία φορτηγών, λεωφορείων, ελκυστήρων και οικοδομικών οχημάτων.

Επαγγελματικές ρίζες στη λογιστική

Ο Μαρκιόνε γεννήθηκε στη μεταπολεμική Ιταλία, όπου τόσο ο παππούς του όσο και ο θείος του σκοτώθηκαν στις μάχες. Έζησε στην Ιταλία μέχρι την μετανάστευση της οικογένειάς του στο Τορόντο στην ηλικία των 14 ετών. Σπούδασε φιλοσοφία και άλλα μαθήματα στα καναδικά κολέγια και έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών διοίκησης επιχειρήσεων και νομικών, προτού γίνει λογιστής και ανέλθει μέσω διοικητικών τάξεων σε αρκετές καναδικές επιχειρήσεις. Αναγνωρίστηκε ως λογιστής, φοροτεχνικός, δικηγόρος και άνθρωπος που είχε υπό την επιμέλειά του τη στρατηγική επιχειρήσεων.

Αλλά εκεί που η φήμη του μεγάλωσε, ήταν στον κόσμο της αυτοκινητοβιομηχανίας, αναδιαμορφώνοντας την υφήλιο, παρουσιάζοντας διάφορες συσκευές κυψελών, ντυμένος σχεδόν κάθε φορά με μαύρα, πρακτική που υιοθέτησε όπως είπε για να σώσει μερικά δευτερόλεπτα σε κάθε απόφαση που έπαιρνε κάθε πρωί.

Ενώ ήταν ίσως το πιο σπουδαίο στέλεχος για να κατευθύνει την Chrysler μετά την αποχώρηση του Λι Αϊακόκα στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Μαρκιόνε προτιμούσε ένα μικροσκοπικό γραφείο σε μια πτέρυγα του τεράστιου τεχνικού κέντρου της FCA σε ένα προάστιο του Ντιτρόιτ, όπου θα μπορούσε να συζητά τακτικά με μηχανικούς, σχεδιαστές.

Ο Marchionne έκανε αυτό που για πολλούς ειδήμονες φαινόταν απίθανο: Αναζωογόνησε, όχι μόνο μία αποτυχημένη αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά δύο. Επέστρεψε την κερδοφορία στο πολυετές αουτσάιντερ της Αμερικής, την αυτοκινητοβιομηχανία Νο.3 (στις ΗΠΑ) Chrysler, συνδυάζοντάς την με μια πολύπλοκη συγχώνευση με τη Fiat, μια ιταλική εταιρεία που φαινόταν πως δεν μπορούσε να διεισδύσει στην αγορά των ΗΠΑ.

«Αυτό που βρήκα ήταν μια εταιρεία που διευθυνόταν από μια ξένη οντότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, που είχε πάρει όλα τα προϊόντα της κατά τη διάρκεια της διαδρομής», είχε δηλώσει ο Μαρκιόνε κατά τις πρώτες μέρες που βρέθηκε στο τιμόνι της Chrysler. «Το 2006-2007, ήταν οικονομικά ισχυρή – αλλά βιομηχανικά ανίσχυρη – επένδυση ιδιωτικών κεφαλαίων που την είχαν διευθύνει για κάποιο χρονικό διάστημα και έπειτα έπεσαν σε τοίχο από τούβλα. Καταλήξαμε να κοιτάμε άδεια συρτάρια από την άποψη της τεχνολογίας και του προϊόντος και έτσι ξεκινήσαμε από το μηδέν».

Η Fiat βρισκόταν επίσης στο χείλος του γκρεμού τον Ιούνιο του 2004, όταν ο Μαρκιόνε προσελήφθη από την οικογένεια Ανιέλι, που ελέγχει την εταιρεία, για να διευθετήσει τα πράγματα. Η Fiat υπέστη ζημιά περίπου 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις βασικές της δραστηριότητες την ίδια χρονιά. Πολλοί αναλυτές ανέμεναν απλά την αποχώρησή του από την αυτοκινητοβιομηχανία.

Η ανάκαμψη

Ο Μαρκιόνε, ο οποίος είχε μετακομίσει στην Ευρώπη την εποχή εκείνη, είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ανιέλι, σώνοντας την ελβετική εταιρεία ασφαλειών SGS από την πλήρη κατάρρευση, εκτελώντας χρέη διευθύνοντος συμβούλου. Με δεδομένο τον έλεγχο που είχε στη Fiat, διαπραγματεύτηκε μια πληρωμή άνω των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη General Motors για να διευθετήσει κάποιες συμβατικές υποχρεώσεις με τη Fiat. Έκλεισε τα αναποτελεσματικά εργοστάσια και αναδιάρθρωσε το χρέος. Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στην επέκταση της γραμμής παραγωγής της Fiat, επενδύοντας 10 δις ευρώ για την ανάπτυξη 20 νέων μοντέλων σε τέσσερα χρόνια.

Η ανάκαμψη κατέστησε τη Fiat πλούσιο σε μετρητά «παίκτη» μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ακριβώς όπως το κραχ του 2008 έπληξε τις Ηνωμένες Πολιτείες και επηρέασε τη βιομηχανία των αυτοκινήτων. Το 2009, η Fiat απέκτησε το 20% της Chrysler, η UAW κατείχε το 55%, ενώ οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Καναδά, ήλεγχαν μικρότερα μερίδια.

Το πιο σημαντικό, ήταν πως ο Μαρκιόνε ανέλαβε τον έλεγχο της Chrysler και με τη βοήθεια που πήρε από την κυβέρνηση με το ποσό των 6,6 δις δολαρίων, μπόρεσε να τη σώσει από την πτώχευση. Παράλληλα, επένδυσε σε νέα προϊόντα για να επιστρέψει η εταιρεία στις εποχές κερδοφορίας και ως εκ τούτου, με τη Fiat μοιραζόταν οχήματα, κινητήρες και εργοστάσια.

Η πρώτη του προτεραιότητα ήταν να κάνει ξανά την εταιρεία ικανή να εισέλθει στις ιδιωτικές κεφαλαιαγορές και να μειώσει το δημόσιο χρέος.

Από εκεί και πέρα, η Ram αφαιρέθηκε από το τμήμα της Dodge. Τα νεότερα στελέχη της Chrysler αντικατέστησαν τα παλαιότερα και έθεσαν φιλόδοξους στόχους πωλήσεων (και οικονομικούς στόχους), αλλά με αυτονομία για να τους προσεγγίσουν. Η σειρά Jeep επεκτάθηκε παγκοσμίως. Οι αμερικανικές ρίζες της Chrysler «έπαιξαν» σε διαφημίσεις, στις οποίες, έμποροι, εργαζόμενοι και καταναλωτές, μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια.

Μέσα σε μήνες από τότε που ανέλαβε τον έλεγχο της Chrysler, ο Μαρκιόνε συναντήθηκε με αντιπροσώπους στο Λας Βέγκας. Η Fiat Chrysler θα επένδυε και θα βελτίωνε τα προϊόντα της, εφόσον και οι αντιπρόσωποι συμφωνούσαν να βελτιώσουν τις εκθέσεις, τα καταστήματά τους, αλλά και να αλλάξουν τις πρακτικές επαφής με τους πελάτες.

Μέχρι το 2014, η Fiat είχε αποκτήσει την πλήρη κυριότητα της Chrysler, αλλά το αρχικό σχέδιο του Μαρκιόνε να επεκτείνει τα προϊόντα και να αποκαταστήσει τα κέρδη της Fiat Chrysler αποτράπηκε, καθώς οι προτιμήσεις των καταναλωτών, μεταβάλλονταν. Οι προοπτικές για νέα, μικρά και οικονομικά αυτοκίνητα το 2009 και το 2010 – που ενέπνεαν τις ελπίδες του Marchionne να πουλά Fiat στην Αμερική και πάλι – άρχισαν να μειώνονται, καθώς το αγοραστικό κοινό επέλεγε οχήματα pickup, SUV και crossover, από τη στιγμή που η αμερικανική οικονομία ανέκαμπτε και η ζήτηση των καταναλωτών, έθετε νέα στάνταρ.

Σκληρή γλώσσα

Πολλές φορές δεν δίσταζε να κάνει κριτική σε πολλούς και για πολλά, κάτι το οποίο επηρέαζε την εταιρεία. Το 2011, όταν διαμαρτυρήθηκε για τα δάνεια της FCA στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, επί Μπαράκ Ομπάμα, την επόμενη ημέρα ζήτησε συγνώμη. Κάποτε, περιέγραψε το Jeep Commander ως «ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση», ενώ ορισμένα μεγάλα SUV, παρέμεναν απλώς στις εκθέσεις προς πώληση.

Αμφισβήτησε ανοιχτά τους ομοσπονδιακούς επιθεωρητές ασφαλείας, υπερασπιζόμενος έντονα την προσέγγιση της Fiat Chrysler σε θέματα ασφάλειας σε παλαιότερα SUV της Jeep.

Και τις τελευταίες ημέρες της προεδρείας του Ομπάμα, όταν η EPA ισχυρίστηκε ότι η FCA είχε αδήλωτο λογισμικό εκπομπών για τους ετοιμοπαράδοτους εξοπλισμούς Ram και το SUV της Jeep, Grand Cherokee, ο Μαρκιόνε διαμαρτυρήθηκε έντονα. Οι αμετάκλητες αρνήσεις του πιθανόν να οφείλονταν σε καθυστερημένη πιστοποίηση του 2017 Ram 1500 EcoDiesel και τη δυσκολία να κερδίσει την έγκριση για άλλα κερδοφόρα ελαφρά φορτηγά εξοπλισμένα με αυτόν τον κινητήρα.

Το 2015, ο Μαρκιόνε συγκρούστηκε με τους επικεφαλής της UAW σχετικά με την πρόσληψη χαμηλόμισθων εργαζομένων, την πρόταση μιας αμφιλεγόμενης μισθολογικής κλίμακας δύο σταδίων και τη σταδιακή κατάργηση του υψηλότερου μισθού, τη στιγμή που παλαιότεροι εργαζόμενοι είχαν πάρει σύνταξη.

Παρόλα αυτά, υπό τη σκέπη του Μαρκιόνε, οι δύο εταιρείες ευημερούσαν.

Τον Μάιο, δήλωσε στους μετόχους πως η εταιρεία αναμένει κέρδη προ φόρων και τόκων 13-16 δις ευρώ το 2022 σε σχέση με τα 6,6 του 2017. Το νέο 5ετές πλάνο, θα έδινε στη Fiat Chrysler, όπως είπε, αύξηση εσόδων κατά 9-11% συγκριτικά με το 6,3 της περσινής χρονιάς.

Στρατηγικό όραμα

Πριν από τρία χρόνια, ο Μαρκιόνε εξέφρασε τους έντονους προβληματισμούς του για τις δαπάνες στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς κάθε εταιρεία, είχε χαμηλή απόδοση κέρδους σε σχέση με τα έξοδά της. «Είναι απολύτως σαφές ότι το απωλεσθέν ποσό των κεφαλαίων σε αυτόν τον κλάδο, είναι κάτι που σίγουρα απαιτεί λύση. Ένα μέτρο κατά την άποψή μας είναι μέσω της ενοποίησης. Είναι ανήθικο να επιτρέψουμε αυτές τις απώλειες να συνεχιστούν ανεξέλεγκτα», είχε πει σε τηλεδιάσκεψη τον Απρίλιο του 2015.

Κάλεσε για ενοποίηση της FCA με άλλες εταιρείες, αλλά οι κύριοι ανταγωνιστές, Ford Motor Co. και General Motors, αρνήθηκαν, κάτι το οποίο τον έκανε να «συμμαζέψει» την εταιρεία του και να τη βάλει σε ακόμα καλύτερη τάξη.

Κινήθηκε λοιπόν με θάρρος. Η πρόβλεψη πως το αμερικανικό αγοραστικό κοινό προτιμούσε τα ελαφρά φορτηγά από τα αυτοκίνητα, αναμόρφωσε το χαρτοφυλάκιο της FCA και ως εκ τούτου, τα όχι και τόσο δημοφιλή Dodge Dart και Chrysler 200 sedans, έκαναν χώρο για να κατασκευαστούν περισσότερα Jeep και Ram.

Παρόλο που επικρίθηκε συχνά επειδή δεν ακολουθούσε τις τάσεις της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο Μαρκιόνε προτιμούσε μια πιο αργή και λιγότερο δαπανηρή προσέγγιση για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της ηλεκτρικής και αυτόνομης οδήγησης. Για παράδειγμα, η FCA συνεργάστηκε με τη Waymo για να εξοπλίσει με σύστημα αυτόνομης οδήγησης το υβριδικό minivan της, Pacifica.

MUST READ

Ένας «μπομπέρ» που βλέπει… Euroleague: Η χρονιά «εκτόξευσης» του Βασίλη Τολιόπουλου (vids)

Το πρόσφατο πενταετές σχέδιο της Fiat Chrysler θα δείξει ότι η εταιρεία επενδύει 10,5 δις δολάρια για την ανάπτυξη νέων ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. Ωστόσο, καθώς ο Μαρκιόνε προετοίμαζε να παραχωρήσει τον έλεγχο της FCA που κατά κύριο λόγο «χτίστηκε» από το μηδέν, παρέμεινε επικεντρωμένος σε δύο στόχους: Την απελευθέρωση της FCA από το βάρος να έχει περισσότερα χρέη και τη χρησιμοποίηση των Jeep και Alfa Romeo, ώστε η κερδοφορία να φτάσει σε επίπεδα που θα ανταγωνίζονταν ή θα υπερέβαιναν εκείνα των μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών παγκοσμίως.