Το ΝΒΑ, το σάλαρι καπ και η Ευρωλίγκα που… ψάχνεται

Η Ευρωλίγκα θέλει να γίνει το ΝΒΑ της Ευρώπης και για να τα καταφέρει πρέπει να αντιγράψει κάποια από τα καλά στοιχεία της διοργάνωσης. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι το ΝΒΑ είναι το κορυφαίο πρωτάθλημα του πλανήτη, όμως αυτό δεν είναι τυχαίο γεγονός, κάτι κάνουν καλά οι άνθρωποι. Πρώτο απ’ όλα τα στοιχεία είναι αυτό της ισονομίας, ισοπολιτείας (όσο μπορεί να υπάρξει, όταν μιλάμε με όρους ελεύθερης αγοράς) και ίσων ευκαιριών, τα οποία εν πολλοίς προκύπτουν από την ιδέα του σάλαρι καπ.

Το ΝΒΑ έχει θεσπίσει το σάλαρι καπ, δηλαδή το μισθολογικό όριο, που τίθεται από τη διοργανώτρια αρχή και στις 30 συμμετέχουσες ομάδες, πριν από την έναρξη κάθε πρωταθλήματος για τα χρηματικά ποσά των συμβολαίων με τους παίκτες.

Τα σάλαρι καπ υπολογίζονται από τη διαίρεση των συνολικών κερδών, που έχουν και οι 30 ομάδες του ΝΒΑ, από εισιτήρια και λοιπά εξωαγωνιστικά έσοδα, πλην των διαφημιστικών δικαιωμάτων. Το ποσό αυτό ισχύει για όλες τις ομάδες, ανεξαιρέτως των κερδών που έχει η καθεμία. Άρα στην ουσία δίχως να μετρούν ποιος φέρνει τα περισσότερα, βάζουν τα έσοδα σε ένα κοινό ταμείο και προκύπτει το εύρος των εξόδων.

Έλα, όμως, που υπάρχουν κι οι πλούσιοι!  Όποιος, λοιπόν, έχει γερό πορτοφόλι και θέλει να ξοδέψει περισσότερα απ’ όσα ορίζονται, έχει τρόπο.

Η ομάδα που θέλει να ξεπεράσει το όριο του σάλαρι καπ μπορεί να το κάνει, αποδίδοντας φόρο πολυτελείας στο ΝΒΑ, με αντιστοιχία ενός δολαρίου, για κάθε δολάριο υπέρβασης στις αποδοχές των παικτών και των προπονητών, με τους οποίους θα συμφωνήσει. Ανώτατο όριο υπάρχει και για τον φόρο πολυτελείας και κατά μέσο όρο φτάνει τα 8-10 εκατομμύρια δολάρια, άνω του σάλαρι καπ.

Ο συνολικός φόρος πολυτελείας, που συγκεντρώνεται στα ταμεία του ΝΒΑ, μοιράζεται ισόποσα, πριν την έναρξη της επόμενης περιόδου, σε όσες ομάδες δεν είχαν ξεπεράσει το μισθολογικό όριο. Δηλαδή οι πλούσιοι… ταΐζουν τους οικονομικά ασθενέστερους, γιατί φτωχοί στο ΝΒΑ δεν υπάρχουν.

Ξεκαθαρίσαμε με οικονομία χώρου τι σημαίνει σάλαρι καπ κι έρχεται ένα βασικό ερώτημα: Μπορεί αυτό να εφαρμοστεί στην Ευρωλίγκα; Ο Τσόβιτς το είπε ανοιχτά, κατά καιρούς γίνεται λόγος για τις οικονομικές ανισότητες, που αλλοιώνουν την ανταγωνιστικότητα των ομάδων (δύσκολα ένα κλαμπ των 10-15 εκατομμυρίων μπορεί να τα… βάλει με ένα των 35-40 εκατομμυρίων), όμως στην πράξη πώς εφαρμόζεται;

Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις, που καθιστούν όχι αδύνατο, αλλά περίπλοκο το εγχείρημα. Για παράδειγμα υπάρχει διαφορετικός φορολογικός συντελεστής από χώρα σε χώρα, άρα όταν για παράδειγμα ένας παίκτης παίρνει 1.000.000 ευρώ, μέχρι πρότινος αυτό σήμαινε 1.100.000 στην Τουρκία κι 1.400.000 στην Ελλάδα. Μιλάμε για διαφορά 1/3 επί του συμβολαίου, διόλου ευκαταφρόνητη αν την προεκτείνουμε.

Ακόμα και το γεγονός ότι κάποιοι πληρώνονται σε δολάρια, άλλοι σε ευρώ, ότι γίνονται συμφωνίες ώστε μέρος των χρημάτων να μην είναι… ορατό δια γυμνού οφθαλμού, πριν υπογραφής κι άλλα πολλά, διαμορφώνουν ένα ακατάστατο στάτους, στο οποίο ποτέ δεν επιχειρήθηκε να μπουν κανόνες. Αλλά όλα αυτά είναι ασήμαντα, μπροστά στο σημαντικότερο…

Στο ΝΒΑ διαιρούν τα κέρδη και προκύπτει το σάλαρι καπ. Αν γίνει το αντίστοιχο στην Ευρωλίγκα θα έχουμε… συνολική απαγόρευση μεταγραφών. Για ποια κέρδη μιλάμε; Ποιο από τα κλαμπ εμφανίζει κέρδη, τα οποία θα… μοιράσουμε; Άρα, πώς θα υπάρξει συντελεστής, όταν δεν έχουμε αριθμητική πράξη;

Δεν είναι κακή η ιδέα ενός… πλαφόν, που και πάλι πηγαίνει κόντρα στην ελεύθερη οικονομία. Ποιος θα απαγορεύσει στον Βατούτιν, ή στον Αρμάνι, να ξοδέψουν όσα αντέχει η τσέπη τους, όσα κάνουν κέφι; Ουδέποτε υπήρξε τέτοια σκέψη και γέρικα σκυλιά δύσκολα μαθαίνουν νέα κόλπα.

Σημειώστε και το σημαντικότερο: Σχεδόν κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν κερδίζει, όταν υπάρχει σάλαρι καπ. Όλο το οικονομικό σύστημα, που κινείται γύρω από την Ευρωλίγκα, στηρίζεται στην ελεύθερη οικονομία, στους νόμους της αγοράς και της ζήτησης. Όταν βάλεις ταβάνι χάνουν οι παίκτες, οι προπονητές, οι μάνατζερ. Ακόμα κι οι πρόεδροι, που θέλουν δια των χρημάτων να κερδίσουν μια θέση στην ιστορία και στην καρδιά του κόσμου.

Δεν είμαστε αρνητικοί, το αντίθετο. Θα είχε ενδιαφέρον, θα έβαζε ένα φρένο στην αλόγιστη δαπάνη, αν κι η αλήθεια είναι πως η αυτορρύθμιση είναι κανόνας της αγοράς.