Η στατιστική ανάλυση στο Ευρωπαϊκό μπάσκετ Part 2

Στο πρώτο μέρος του κειμένου συζητήσαμε αναλυτικά για τον ρόλο που διαδραματίζει η στατιστική ανάλυση στο σύγχρονο επαγγελματικό μπάσκετ, καθώς και τις ανάγκες που φιλοδοξεί να ικανοποιήσει. Επιπλέον αναφερθήκαμε στην προσπάθεια του ανθρώπου να αναπαραστήσει με μια αριθμητική τιμή την απόδοση κάποιου συγκεκριμένου μπασκετμπολίστα (όπως το PIR), ενώ εξετάσαμε τις ενδεχόμενες αδυναμίες του Performance Index Rating που χρησιμοποιείται στην διοργάνωση της Ευρωλίγκας. Σήμερα θα μελετήσουμε ένα διαφορετικό τρόπο αξιολόγησης των επιδόσεων, ο οποίος κατά την ταπεινή μου γνώμη προσεγγίζει την πραγματικότητα με περισσότερη ακρίβεια από το PIR. Όπως θα δούμε στην συνέχεια, ο εν λόγω τρόπος έχει καταφέρει να επιβιώσει στο πέρασμα του χρόνου και εξακολουθεί να εφαρμόζεται ευρέως, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Τα στατιστικά μοντέλα (PIR, PER, TPA κτλ) οδήγησαν σε μια κανονική επανάσταση – τα συμπεράσματα τους, είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί νέα γνώση στους κόλπους τους αθλήματος. Πλέον γνωρίζουμε πράγματα που στο πρόσφατο παρελθόν διέφευγαν της προσοχής μας. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι το περιβόητο midrange σουτ. Η επιστήμη της στατιστικής αναδιαμόρφωσε ριζικά την αντίληψη μας γύρω από το μπάσκετ – από την στελέχωση ενός οργανισμού, μέχρι τις προπονητικές τακτικές που ακολουθούνται στους αγώνες. Η σημασία της ως ισότιμος παράγοντας – μαζί με την ανθρώπινη διαίσθηση – στην διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι αναμφίβολα μεγάλη. Είναι καιρός λοιπόν να εγκαταλείψουμε την απαρχαιωμένη μεθοδολογία που στηρίζεται αποκλειστικά στις παρατηρήσεις των ειδικών (scouters, αναλυτές κτλ).

Για τα on/off splits

Ένας πολύ ωραίο τρόπος για να απομονώσουμε την επίδοση ενός παίκτη, είναι να καταγράψουμε πως συμπεριφέρεται η ομάδα του όταν αυτός βρίσκεται στο παρκέ, συγκριτικά με το διάστημα που ξεκουράζεται στον πάγκο. Με την βοήθεια αυτού του διαχωρισμού μπορούμε να εξάγουμε μια σειρά από συμπεράσματα, που αφορούν την επίδραση του στην συλλογική προσπάθεια. Η προαναφερθείσα συμπεριφορά ορίζεται ως οι πόντοι που σκοράρει η ομάδα και οι πόντοι που δέχεται, πάντα ανά 100 κατοχές. Όπως κουβεντιάσαμε στο πρώτο κείμενο, η αναγωγή στις 100 κατοχές μας διευκολύνει να ξεπεράσουμε την παράμετρο του ρυθμού. Το νούμερο που προκύπτει από την απλή αφαίρεση άμυνας/επίθεσης, αντιπροσωπεύει την απόδοση του αθλητή στα λεπτά που αγωνίστηκε. Το στατιστικό είναι γνωστό και ως plus/minus.

Ο πίνακας απεικονίζει τους πρώτους 22 μπασκετμπολίστες στην κατηγορία που συζητάμε. Τα νούμερα είναι αθροιστικά και όχι ανά παιχνίδι. Οι αιώνιοι διαθέτουν τρεις εκπροσώπους:

• Ο Janis Strelnieks (5η θέση) μεταμορφώνει την επίθεση του Ολυμπιακού. Στα σχεδόν 120 λεπτά που έχει παίξει, οι Πειραιώτες έχουν σκοράρει 62 παραπάνω πόντους από τους αντιπάλους τους. Αντίθετα όταν κάθεται στον πάγκο έχουν δεχτεί 33 παραπάνω πόντους (αυτό υποδηλώνει το πρόσημο μείον), σε σχέση με όσους έχουν επιτύχει. Πιο ειδικά με τον Λετονό στο παρκέ, Οι Ερυθρόλευκοι σκοράρουν 109,7 πόντους ανά 100 κατοχές και δέχονται 95,4. Όταν απουσιάζει πετυχαίνουν μόλις 94,3 και δέχονται 97,2. Αν αφαιρέσουμε τα μεγέθη προκύπτει το λεγόμενο net rating, το οποίο εδώ ισούται με +14,3 και -2,9 αντίστοιχα.

• Ο εξαιρετικός το τελευταίο διάστημα Zach Leday (13η θέση) εμφανίζει αθροιστικό net rating=49 (σε 167,2 λεπτά) όταν βρίσκεται στο γήπεδο και -20 όταν ξεκουράζεται. Αναλυτικότερα

Α) Leday ON court: ο Ολυμπιακός σκοράρει 102,6 πόντους και δέχεται 90,2 ανά 100 κατοχές (net rating= +12,4)
Β) Leday OFF court: ο Ολυμπιακός σκοράρει 96,8 πόντους και δέχεται 101,8 ανά 100 κατοχές (net rating= -5)

• Για του Πράσινους, το αθροιστικό net rating του Keith Langford (22η θέση) ισούται με +28 και -22 (σε 223 λεπτά), πάντοτε με βάση τον διαχωρισμό παρουσία στο παρκέ/πάγκος. Εδώ συναντάμε μια ιδιαιτερότητα.

Α) Langford ON court: ο Παναθηναϊκός σκοράρει 95,1 πόντους και δέχεται 91,5 ανά 100 κατοχές (net rating = +3,6)

Β) Langford OFF court: ο Παναθηναϊκός σκοράρει 95,1 πόντους και δέχεται 103,8 (!) ανά 100 κατοχές (net rating = -8,7).

Τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά; Είναι ο Strelnieks ο πέμπτος καλύτερος μπασκετμπολίστας στην Ευρώπη; Ο Langford αποτελεί ξαφνικά έναν καταπληκτικό αμυντικό και κανείς μας δεν το είχε καταλάβει; Όχι φυσικά. Το plus/minus παρέχει ενδείξεις (όχι αποδείξεις) σχετικά με την επιρροή ενός παίκτη στην ομαδική προσπάθεια.

Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να διερευνήσουμε την λειτουργικότητα κάποιων πεντάδων ή για να ανακαλύψουμε αν δύο αθλητές ταιριάζουν να αγωνίζονται μαζί, πχ. στην περιφέρεια. Αντιπροσωπεύει μια μαθηματική εκτίμηση της απόδοσης και ως εκ τούτου, επηρεάζεται από ένα σωρό μεταβλητές. Το στατιστικό διαθέτει και αυτό τις δικές του αδυναμίες. Υπομονή μέχρι το τρίτο μέρος.

ΥΓ. Τα στατιστικά προέρχονται από το Ισπανικό site StatsLi και το Overbasket.