Ανάλυση: Στο «μικροσκόπιο» το παιχνίδι του Ολυμπιακού με την Ζαλγκίρις (vids)

Την δεκαετία του 60 ο Ισραηλινός στρατός αντιμετώπιζε ζητήματα στην εκπαίδευση των υποψήφιων πιλότων της πολεμικής Αεροπορίας. Οι αξιωματικοί είχαν παρατηρήσει πως όταν επιβράβευαν ένα πιλότο που πραγματοποιούσε μια εξαιρετική πτήση, τότε οι επιδόσεις του στις επόμενες έπεφταν δραματικά. Όταν δε τον τιμωρούσαν έπειτα από μια άσχημη απόδοση, συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Παρόλα αυτά είχαν διαπιστώσει ότι σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, η συνεχής τιμωρία  – παρόλο που προσωρινά βελτίωνε τις επιδόσεις – αποτελούσε μια ατελέσφορη μέθοδο επίλυσης του προβλήματος. Κανείς ποτέ δεν θα προσπαθήσει για το καλύτερο, εάν δέχεται σε μόνιμη βάση επιπλήξεις. Απελπισμένοι στράφηκαν στον Daniel Kahneman, ψυχολόγο και καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.

Ο Kahneman τους εξήγησε πως το σχήμα επιβράβευση/ τιμωρία δεν επικαθορίζει άμεσα την ποιότητα των πτήσεων. Οι άνθρωποι υπακούν σε έναν εσωτερικό μέσο όρο. Έστω για παράδειγμα ότι κάποιος πιλότος βαθμολογείται με μέσο όρο το 5 (άριστα το 10). Μια πτήση που θα βαθμολογηθεί με το νούμερο 8, θα ακολουθηθεί μελλοντικά από μια άλλη που θα βαθμολογηθεί με 2. Αργά ή γρήγορα το δείγμα θα επιστρέψει στην μέση τιμή, ανεξάρτητα με το αν έχει προηγηθεί επιβράβευση ή επίπληξη. Το φαινόμενο ονομάζεται «παλινδρόμηση στη μέση τιμή».

Υπάρχει βέβαια ένα λεπτό σημείο. Η παλινδρόμηση στη μέση τιμή αφορά αποκλειστικά μεγάλα δείγματα. Θυμηθείτε την κουβέντα μας για τον νόμο των μικρών αριθμών στο κείμενο «Για την πολιτιστική επανάσταση στο μπάσκετ». Το μικρό δείγμα δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να διορθώσει τον εαυτό του και να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του γενικού πληθυσμού. Επομένως χρειάζεται προσοχή στην εξαγωγή συμπερασμάτων.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τον Ολυμπιακό; Πολύ μεγάλη. Οι Ερυθρόλευκοι δεν ηττήθηκαν επειδή δεν ευστόχησαν στα τρίποντα του δευτέρου μέρους. Μέχρι στιγμής στην διοργάνωση σουτάρουν με 38% από την περιφέρεια – ξεκίνησαν τον αγώνα καυτοί (10/16 τρίποντα), όμως στην επανάληψη τα πολυβόλα σίγησαν (3/10 που βέβαια δεν είναι εντελώς άθλιος απολογισμός). Παρόλα αυτά – σε αντίθεση με ότι διαβάζετε δεξιά και αριστερά – δεν ήταν καθόλου δεδομένο ούτε απλώς θέμα χρόνου, πως τα ποσοστά τους θα έπεφταν στο δεύτερο ημίχρονο. Το χρονικό διάστημα των 20 λεπτών είναι πάρα πολύ μικρό για να ενεργοποιηθεί η παλινδρόμηση στη μέση τιμή. Δεν υπήρχε λόγος να σταματήσουν να εκτελούν από την περίμετρο – άλλωστε 10 τρίποντα σε ένα ημίχρονο δεν είναι παρά πολλά. Επιπλέον δεν άκουσα κανέναν να προβαίνει σε παρόμοιους ισχυρισμούς για την Fener, η οποία – μόλις μια μέρα μετά – συνέχισε να βομβαρδίζει τον Παναθηναϊκό πίσω από το τόξο, καθ ‘όλη την διάρκεια του παιχνιδιού. Γιατί με αντίστοιχο τρόπο, δεν ήταν δεδομένο και για τους Τούρκους πως κάποια στιγμή θα αρχίσουν να αστοχούν; Γιατί άραγε τελείωσαν τον αγώνα με 61,9% στα μακρινά σουτ; Το δείγμα παραείναι μικρό.

Οι Πειραιώτες δεν κατόρθωσαν να κερδίσουν για δύο κυρίως λόγους:

*Δεν επέδειξαν την απαιτούμενη σκληράδα στην άμυνα, την οποία απαιτούσαν οι συνθήκες της αναμέτρησης.
*Εμφάνισαν μια ανεξήγητη πνευματική σύγχυση από το ξεκίνημα του δευτέρου ημιχρόνου.

Στο κείμενο πριν τον αγώνα, είχαμε τονίσει τον σημαντικό ρόλο που έμελλαν να διαδραματίσουν οι μάχες στις δυο ρακέτες. Οι Λιθουανοί κυριάρχησαν ολοκληρωτικά, καθώς το δίδυμο Davies (12 πόντοι)/Kavaliauskas (12 πόντοι) αποδείχτηκε αξεπέραστο εμπόδιο για τους ψηλούς του Ολυμπιακού. Η Zalgiris πέτυχε το 51,2% των πόντων της με την βοήθεια διπόντων και μόλις το 23,8% από το τρίποντο. Το 58,5% στα ποσοστά σουτ δύο πόντων και η σημαντική διαφορά στα rebound (33-28 υπέρ της), σίγουρα δεν συνθέτουν μια καθόλου κολακευτική εικόνα για την ελληνική ομάδα. Το plus/minus = -23 που αντιπροσωπεύει την απόδοση του Nikola Milutinov (σε 20 λεπτά), νομίζω πως περιγράφει αρκετά γλαφυρά τα τεκταινόμενα του παιχνιδιού. Όσο περνούσε η ώρα, η εν λόγω κατάσταση οδηγούσε σε ορισμένες άμυνες-πλημμύρες που επέτρεψαν στους γηπεδούχους να πάρουν κεφάλι στο σκορ.

Η diamond offense για τον Milaknis δούλεψε εξαιρετικά – Ο Παπανικολάου αδυνατεί να ακολουθήσει την κίνηση του αντιπάλου του μέσα από τα δύο συνεχόμενα screen και τελικά τρακάρει στο σώμα του Davies.

Εδώ έχουμε ένα κλασικό single tag pick n roll. Στην εξέλιξη της φάσης, ο Πρίντεζης είναι ουσιαστικά αβοήθητος – πρέπει να επιλέξει αν θα αναχαιτίσει το ρολάρισμα του Davies ή αν θα παραμείνει κοντά στον προσωπικό του αντίπαλο, ο οποίος κάνει μια μικρή κίνηση προς τα πάνω (lift).

Αυτού του είδους οι άμυνες – πλημμύρες (δύο Ερυθρόλευκοι μαρκάρουν τον ίδιο παίκτη), κόστισαν ορισμένους κρίσιμους πόντους στον Ολυμπιακό. Ο Blatt είχε δικαιολογημένα πολλά παράπονα από τους μπασκετμπολίστες του. Δεν γίνεται να προσφέρεις τόσο χρόνο και χώρο, σε σουτέρ σαν τον Milaknis. Στο επόμενο στιγμιότυπο προσωπικά, δεν μπορώ να καταλάβω τι επιθυμεί να επιτύχει ο Strelnieks. Η αντίδραση του προπονητή είναι νομίζω χαρακτηριστική.

MUST READ

Με επιστροφές αλλά χωρίς Έσε ο Ολυμπιακός κόντρα στην ΑΕΚ

Τέλος τα 16 λάθη σε ένα ημίχρονο είναι αναμφίβολα απαγορευτικά. Το χειρότερο από όλα ήταν, πως τα περισσότερα εξ ‘αυτών εντάσσονται στην κατηγορία των live ball turnovers – δηλαδή λάθη που δίνουν το δικαίωμα στον αντίπαλο να τρέξει στον αιφνιδιασμό. Είναι διαφορετικό να πετάξω απλώς την μπάλα στην κερκίδα. Σε κάθε περίπτωση η ήττα δεν ισοδυναμεί με καταστροφή – Οι Πειραιώτες έχουν να διανύσουν ένα αρκετά εύκολο πρόγραμμα μέχρι την έναρξη του δευτέρου γύρου, ώστε να ισοφαρίσουν το προχθεσινό ατυχές αποτέλεσμα.