Για τους τραυματισμούς στο μπάσκετ Part 2

Ας περάσουμε σήμερα στο πολυσυζητημένο κομμάτι της κούρασης (fatigue). O Steve Magness – γυμναστής, εξειδικευμένος φυσιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου: Elevate your Game, Avoid Burnout and Thrive with the New Science of Success – εξήγησε αναλυτικά τον συγκεκριμένο όρο σε μια πρόσφατη συνέντευξή του. Κατά τον Magness, οι ομάδες διαχειρίζονται το εν λόγω ζήτημα με εντελώς ακατάλληλο τρόπο.

Οι περισσότερες συγχέουν τον όρο fatigue, με ένα γενικό αίσθημα κούρασης που όλοι μας έχουμε αισθανθεί κάποια στιγμή. Η λύση που συνήθως προτείνεται; Κάτσε μια μέρα παραπάνω στο σπίτι, ξεκουράσου λίγο ή στην χειρότερη ΄΄σφίξε τα δόντια΄΄ και συνέχισε να αγωνίζεσαι. Έτσι για πολλά χρόνια οι σοβαροί τραυματισμοί αποδίδονταν επί της ουσίας στην ατυχία και την κακιά στιγμή. Η πραγματικότητα όμως είναι μια άλλη ιστορία. Ο οργανισμός ενός αθλητή μπορεί να δείξει μικρά σημάδια κόπωσης, πολύ πριν την τελική εξάντληση ή τον τραυματισμό. Όπως σημειώνει ο Magness, όταν το σώμα αρχίζει να κουράζεται ενεργοποιεί μια σειρά από αντισταθμιστικά μέτρα.

Μέσω αυτής της διαδικασίας, η απόδοση ενός παίκτη μπορεί φαινομενικά να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, αλλά ο οργανισμός να χρησιμοποιεί διαφορετικές από το κανονικό μεθόδους για να φτάσει εκεί. Για να γίνει πιο εύκολα κατανοητό ας εξετάσουμε έναν δρομέα μακρινών αποστάσεων. Όσο πλησιάζει στον τερματισμό και η κόπωση αυξάνεται, ξεκινάει να κουνάει τα χέρια του ή να σηκώνει τα γόνατά του σε μεγαλύτερο βαθμό από πριν, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την ταχύτητα του.

Οι ίδιες αρχές ισχύουν και στο μπάσκετ. Στην τέταρτη περίοδο, ένας μπασκεμπολίστας κινείται αλλιώτικα και χρησιμοποιεί διαφορετικές μυϊκές ομάδες όταν χρειαστεί να τρέξει πάνω – κάτω στο γήπεδο, σε σχέση με την πρώτη (λόγω της κούρασης). Επιπλέον ο αχίλλειος του τένοντας ενδεχομένως να μην δουλεύει τόσο καλά, με αποτέλεσμα να βάζει περισσότερη δύναμη στους τετρακέφαλους ή στις γάμπες για να πηδήξει στο rebound. Με κάθε τέτοια μικρή και μεγάλη αλλαγή, η πιθανότητα τραυματισμού αυξάνεται ραγδαία. Όταν τα αποθέματα ενέργειας στερεύουν, οι μύες αρχίζουν να δυσλειτουργούν και απλές κινήσεις όπως είναι το σουτ, το σπριντ ή η προσγείωση στο έδαφος γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες.

Κατά συνέπεια ο ανθρώπινος οργανισμός αναγκάζεται να καταφύγει στην τρίτη ή τέταρτη επιλογή για να εκτελέσει μια ΄΄εργασία΄΄, μακριά δηλαδή από όσα έχει συνηθίσει και εκπαιδευτεί να κάνει. Με αυτόν τον τρόπο τα σφάλματα (τραυματισμοί) εντός αυτού του προτσές, πολλαπλασιάζονται.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο για την επιζήμια σχέση κούρασης – απόδοσης, αφορά ίσως την πιο εντυπωσιακή φάση στο άθλημα του μπάσκετ. Το αγαπημένο σε όλους μας κάρφωμα. Είναι σαφές πως το κάρφωμα είναι ένας τρόπος σκοραρίσματος πολύ πιο απαιτητικός και κοστοβόρος για το σώμα, από το απλό lay-up.

Όπως αποδεικνύεται από την ίδια μελέτη του ESPN, από την σεζόν 2005-2006 πραγματοποιήθηκαν 5.000 λιγότερα καρφώματα στην τέταρτη περίοδο από ότι στην πρώτη, μια μείωση της τάξης του 20%. Για την ακρίβεια, συμβαίνουν ολοένα και πιο σπάνια όσο προχωράμε προς το τέλος του αγώνα, από 1,98 στην πρώτη περίοδο σε 1,59 στην τελευταία. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως παρατηρείται μια επιπρόσθετη μείωση – περίπου 24% – όταν οι ομάδες αγωνίζονται σε back to back παιχνίδια (από 5,5 καρφώματα ανά παιχνίδι σε 4,2).

Οι Spurs είναι αυτοί που έπιασαν το νόημα από πολύ νωρίς, καθώς στο ίδιο χρονικό διάστημα καρφώνουν την μπάλα σχεδόν τις μισές φορές από τις υπόλοιπες ομάδες, με αποτέλεσμα να έχουν καταγραφεί στο ενεργητικό τους 567 λιγότερα από το αμέσως επόμενο club (Indiana Pacers). «΄Καρφώνουμε λιγότερο, διότι προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ενέργεια μας για όσο το δυνατόν περισσότερο», λέει ο Gregg Popovic.

«Pop Knows» αναφέρουν συχνά στην Αμερική. Σίγουρα θα το έχετε ακούσει.

      Καρφώματα ανά περίοδο

Την τελευταία δεκαετία, έχουν υπάρξει περίπου 5.000 λιγότερα καρφώματα στην τέταρτη περίοδο, σε σχέση με την πρώτη.

                                                   2005-2006 με 2014-2015

Η απάντηση στα παραπάνω είναι σε μεγάλο βαθμό προφανής αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά πολύπλοκη, όπως τονίζει η Cheri Mah ερευνήτρια στο UCSF Human Performance Center, η οποία συμβουλεύει επαγγελματίες αθλητές πως να οργανώσουν καλύτερα τον ύπνο τους. «Παραπάνω ξεκούραση. Είναι απαραίτητο, οι παίκτες να φορτίζουν πλήρως τις μπαταρίες τους, κάθε μέρα και χωρίς καμιά εξαίρεση. Να κοιμούνται δηλαδή τουλάχιστον 8-10 ώρες κάθε βράδυ. Αν τις φορτίζουν μόνο μέχρι το 60%, αυτές θα αδειάσουν πολύ πιο γρήγορα ειδικά κατά την διάρκεια μιας μεγάλης και επίπονης σεζόν. Είμαστε σε θέση πλέον να γνωρίζουμε πως οι αθλητές δεν βρίσκονται σχεδόν ποτέ σωματικά και πνευματικά στο 100%. Σκεφτείτε το. Πόσο καλύτερα θα έπαιζε ο LeΒron αν δεν ήταν μονίμως κουρασμένος»;

Θέλοντας να βάλουμε σε μια σειρά, όλα όσα έχουμε συζητήσει μέχρι τώρα, είναι αναγκαίο να συμβουλευτούμε τον Dr. Michael Joyner, επικεφαλή ενός εργαστηρίου της Mayo Clinic, που μελετάει πως ακριβώς ανταποκρίνεται και αντιδρά ο ανθρώπινος οργανισμός κάτω από συνθήκες έντονου σωματικού και ψυχολογικού στρες, από διαδικασίες όπως η καθημερινή άσκηση. Στην Αμερική θεωρείται ένας από τους πιο καταρτισμένους και σεβαστούς επιστήμονες, στον τομέα της καταπόνησης και των τραυματισμών. Όπως αναφέρει λοιπόν σε μια περσινή συνέντευξη του, η καταπόνηση/κούραση (fatigue) είναι ο βασικός λόγος της μειωμένης απόδοσης και των τραυματισμών των παικτών.

Τα ιατρικά δεδομένα που έχουμε πλέον στην διάθεση μας, έρχονται να επιβεβαιώσουν τον ισχυρισμό του. Η πλειοψηφία τους λαμβάνει χώρα στο δεύτερο ημίχρονο των αγώνων ( 56% έναντι 44% στο πρώτο), με το πιο επικίνδυνο διάστημα να είναι αυτό μεταξύ του 33ου και 39ου λεπτού, όταν δηλαδή υπάρχει μεγαλύτερη έλλειψη ενέργειας. Σε αντίστοιχη έρευνα στην Αγγλία και την Premier League, παρατηρήθηκε πως οι ομάδες που αγωνίζονται δύο φορές την εβδομάδα, αντιμετωπίζουν 6 φορές περισσότερους τραυματισμούς σε σχέση με αυτές που αγωνίζονται μόνο μία. Η κούραση είναι το ΄΄κουτί της Πανδώρας΄΄ όπως τονίζει ο Dr. Joyner, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των τραυματισμών ανήκουν στην κατηγορία των fatigue – related injuries. Συμπληρώνει πως υπάρχουν τέσσερις βασικές αιτίες που επιτρέπουν την εμφάνιση της:

1) ύπνος/ταξίδια/ξεκούραση. Ο ύπνος είναι το φυσικό ντοπάρισμα του οργανισμού, όπως επισημαίνει η Cheri Mah. Κατά την διάρκεια του, το σώμα εκκρίνει τεστοστερόνη, μια ουσία που είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη και την αποκατάσταση των μυών. Ακόμα η έλλειψη ύπνου μειώνει τον χρόνο αντίδρασης των ανθρώπων (reaction time), γεγονός που οδηγεί σε ποικίλες δυσάρεστες καταστάσεις. Είναι επίσης σαφές, πως σχετίζεται άμεσα με την απόδοση των αθλητών στο γήπεδο. Τα αποτελέσματα μια μελέτης του πανεπιστημίου του Stanford είναι χαρακτηριστικά. Μπασκεμπολίστες που είχαν περάσει τουλάχιστον 10 ώρες στο κρεβάτι το προηγούμενο βράδυ, ήταν σημαντικά πιο εύστοχοι σε σχέση με τους υπόλοιπους ( 9% παραπάνω στο fg% και 9,2% παραπάνω στα σουτ τριών πόντων). Γιατί λοιπόν οι μπασκεμπολίστες του NBA δεν κοιμούνται αρκετά; Για δύο βασικά λόγους.

Ο πρώτος έχει να κάνει με το πρόγραμμα της λίγκας και τα συνεχόμενα και εξαντλητικά ταξίδια. Είναι ενδεικτικό πως οι ομάδες του ΝΒΑ, ταξιδεύουν κατά μέσο όρο περίπου 45.000 μίλια κάθε χρόνο, φαινόμενο που δεν συναντάμε σε κανένα άλλο πρωτάθλημα τους κόσμου, ανεξαρτήτως αθλήματος. Ακόμα και στο baseball των 162 αγώνων κανονικής περιόδου, τα ταξίδια είναι λιγότερα. Είναι πραγματικά άξιο απορίας πως τα έχουν καταφέρει έτσι με το μπάσκετ.

Επίσης, επειδή το πρόγραμμα είναι τόσο σφιχτό, οι ομάδες συχνά καταφθάνουν στα ξενοδοχεία μετά τις δύο το βράδυ (στους εκτός έδρας αγώνες), πράγμα που σε συνδυασμό με τα διαφορετικά timezones αποδιοργανώνει εντελώς το βιολογικό ρολόι των παικτών.

In college, you have a schedule because you are not traveling as much, so you can go to bed at 11 or 12 every night, and now I can go to sleep at 11 one night and the next night go to bed at 3

– Doug McDermott  

Δεύτερος βασικός λόγος είναι το περίφημο blue light. Καλώς ή κακώς, στην σημερινή εποχή οι συσκευές υψηλής τεχνολογίας και τα social media έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας (και των παικτών). Το blue light το οποίο εκπέμπεται από αυτές  (smartphones, laptops, tablets), εμποδίζει την παραγωγή της μελατονίνης στον οργανισμό, μιας ορμόνης που είναι υπεύθυνη για την κατάσταση που αποκαλούμε ύπνο. Για αυτόν τον λόγο το σύνολο των ειδικών συνιστά να μην χρησιμοποιούμε τις συγκεκριμένες συσκευές, τουλάχιστον μια ώρα πριν ξαπλώσουμε στο κρεβάτι.

2) Μικροτραυματισμοί/ενοχλήσεις, που δυσχεραίνουν τις προσπάθειες των παικτών εντός παρκέ, επηρεάζουν την απόδοση τους και το κυριότερο, μπορούν να οδηγήσουν σε ποικίλες υποτροπές.

3) Η (μεγάλη) διάρκεια της σεζόν/ο αριθμός των παιχνιδιών που δίνουν οι ομάδες σε διάστημα 2 εβδομάδων. Αν ήταν στο χέρι μου λέει ο Dr. Joyner, θα πραγματοποιούσα πολλές αλλαγές στο πρόγραμμα της λίγκας. Καταρχάς, θα έβαζα ένα τέλος στα back to back παιχνίδια αλλά και στους 4 αγώνες σε 5 μέρες. Ταυτόχρονα θα επιμήκυνα την σεζόν τουλάχιστον κατά μια-δύο εβδομάδες και θα καταργούσαν εντελώς την preseason. Επιπλέον σε καμιά περίπτωση δεν θα απαιτούσα από τις ομάδες να αγωνιστούν σε περισσότερα από 5 παιχνίδια, μέσα σε διάστημα δυο εβδομάδων. Αυτό είναι το όριο. Οτιδήποτε πέρα από εκεί, αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο για την υγεία των αθλητών. Και φυσικά, θα μείωνα τον συνολικό αριθμό των παιχνιδιών τουλάχιστον κατά 20%. Τα επίσημα στοιχεία για άλλα μια φορά, δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Τα ευρήματα μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε πέρσι στο περιοδικό Journal of Science and Medicine in Sports, είναι διαφωτιστικά. Με μια μονάχα παρατήρηση. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι οι μπασκεμπολίστες τραυματίζονται συχνότερα γενικά στα back to back παιχνίδια. Όταν όμως αυτοί οι αγώνες πραγματοποιούνται εκτός έδρας η κατάσταση διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό. Αυτό συμβαίνει διότι οι αθλητές έχουν να αντιμετωπίσουν την επιπρόσθετη κούραση των ταξιδιών, ενώ την ίδια στιγμή βρίσκονται μακριά από τις ανέσεις του σπιτιού τους και του προπονητικού τους κέντρου. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν, ο ρυθμός εμφάνισης των τραυματισμών αυξάνεται κατά 3,5 φορές. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο, αν συνυπολογίσουμε πως δυο στα τρία back to back είναι εκτός έδρας. Αν μάλιστα αυτού του είδους τα παιχνίδια λάβουν χώρα σε ένα χρονικό διάστημα όπου η ομάδα έχει ήδη αγωνιστεί 3-4 φορές στις προηγούμενες πέντε μέρες (τα περίφημα 4 παιχνίδια σε 5 μέρες που λέγαμε πιο πριν), τότε ο παραπάνω ρυθμός αυξάνεται άλλες 3,3 φορές. Δηλαδή μια δύσκολη από την φύση της κατάσταση, γίνεται ακόμα χειρότερη λόγω του προγράμματος του ΝΒΑ. Με απλά λόγια, οι συνεχόμενοι αγώνες αλλά και τα διαρκή ταξίδια θέτουν καθημερινά σε κίνδυνο, την υγεία των αθλητών.

4) πνευματική κούραση (mental fatigue). Είναι μια κατάσταση περιορισμού και εξασθένησης των δημιουργικών ικανοτήτων του ανθρώπου. Έχει την ιδιότητα πως επιδρά σταδιακά και όχι ΄΄μια και έξω΄΄, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί. Σχετίζεται άμεσα με την έλλειψη ύπνου, την γενική υγεία του σώματος και επηρεάζει σαφώς την απόδοση του οργανισμού σε διάφορους τομείς. Κατά συνέπεια, αποτελεί παράγωγο και των τριών αιτιών που αναφέραμε νωρίτερα. Ανάλογα με την περίσταση, μπορεί με μια σειρά από τρόπους: υπνηλία, ληθαργικότητα και διάσπαση προσοχής. Αν παρακολουθήσουμε με προσοχή τα ιατρικά δελτία των ομάδων, θα ανακαλύψουμε πολλές περιπτώσεις στις οποίες παίκτες έμειναν εκτός αγώνων λόγω ληθαργικότητας (αναγράφεται συγκεκριμένα). Εν κατακλείδι, είναι μια ΄΄πάθηση΄΄ που αδιαμφισβήτητα δυσχαιρένει ακόμα περισσότερο το έργο των αθλητών.

Συμπερασματικά, το σύνολο των επιστημόνων – ο καθένας από την δική του σκοπιά –  εντοπίζει την ρίζα του προβλήματος στο εξαντλητικό πρόγραμμα του ΝΒΑ. ΄΄Είναι σαν να αφήνουμε τους μπασκεμπολίστες νητικούς για μέρες ή σαν να τους βάζουμε να αγωνιστούν μεθυσμένοι΄΄, αναφέρει ο Dr. Charles Czeisler καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Harvard. ΄΄Ας δώσουμε λοιπόν στον καθένα από καμιά δεκαριά σφηνάκια και ας δούμε μετά πως θα συμπεριφερθούν στο γήπεδο. Υπάρχει κανένας φυσιολογικός άνθρωπος που θα σκεφτόταν κάτι τέτοιο; Το ίδιο ισχύει και με το πρόγραμμα. Πρέπει να αλλάξει και τα παιχνίδια να μειωθούν.΄΄

Το πρόγραμμα πρέπει να αλλάξει. Είναι μια φράση που βγαίνει συχνά-πυκνά από το στόμα σχεδόν όλων των ανθρώπων που σχετίζονται με το ΝΒΑ. Δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Καταρχάς ο καταρτισμός του προγράμματος αποτελεί ένα τρομερά πολύπλοκο εγχείρημα, καθώς περιλαμβάνει 1230 παιχνίδια, σε 29 διαφορετικά γήπεδα, εντός ενός διαστήματος 170 ημερών (τόσο διαρκεί περίπου η σεζόν). Επειδή οι μεταβλητές είναι τόσο πολλές, υπάρχουν εκατομμύρια διαφορετικοί μαθηματικά τρόποι να καταρτιστεί. Ακόμα, αν θελήσουμε να λάβουμε υπόψη τις προτάσεις των παραπάνω ειδικών (όχι back to back, όχι περισσότεροι από πέντε αγώνες μέσα σε δυο εβδομάδες), τότε η κανονική σεζόν θα φτάσει σε διάρκεια τις 33 εβδομάδες. Όσο δηλαδή κρατάει σήμερα μαζί με τα playoffs. Όλοι μας καταλαβαίνουμε, ότι κάτι τέτοιο δεν είναι ασφαλώς δυνατό. Τέλος, υπάρχει πάντα και το οικονομικό κομμάτι. Σε μια ενδεχόμενη μείωση των αγώνων, ως αντίδοτο στην σπαζοκεφαλιά του προγράμματος, τα κέρδη των ιδιοκτητών των ομάδων θα υποχωρήσουν σημαντικά. Για αυτό και δεν θα επιτρέψουν ποτέ, να πραγματοποιηθεί μιας τέτοιας μεγάλης κλίμακας αλλαγή.

MUST READ

LIVE: Ολυμπιακός – Μπασκόνια