Εξωτερική πολιτική ή κατασκευή «συνωμοσιών» για εσωτερική κατανάλωση

Και μέσα στα κατακαλόκαιρο αντί να ασχολούμαστε με το πώς η κυβέρνηση βαφτίζει έξοδο από τα μνημόνια την μονιμοποίησή τους ούτε καν με το πώς ο «δεν-παραχωρούμε-το-όνομα-Μακεδονία» Πάνος Καμμένος ετοιμάζεται να… συνυπογράψει πρόσκληση στην πΓΔΜ (και οσονούπω «Βόρεια Μακεδονία») να μπει στο ΝΑΤΟ, μας προέκυψαν… Ρώσοι κατάσκοποι.

Δεν έχω καμία αντίρρηση ότι υπάρχουν ανάμεσά και Ρώσοι πράκτορες ή εκπρόσωποι ρωσικών συμφερόντων, ή ότι διάφορα πράγματα από εμπορικές και επιχειρηματικές σχέσεις έως τον… θρησκευτικό τουρισμό στην πραγματικότητα συγκαλύπτουν παιχνίδια γεωπολιτικής. Με τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν στην Αθήνα αμερικανοί πράκτορες που μπορεί να έχουν τυπικά διάφορες άλλες ιδιότητες, ή Ισραηλινοί, ή Γάλλοι ή Γερμανοί.

Δεν έχω επίσης αντίρρηση ότι παρότι τέτοιες «δραστηριότητες» είναι διαδεδομένες, καλό είναι οι αρχές της χώρας όταν κάποια όρια ξεπερνιούνται να παρεμβαίνουν.

Πρόβλημα έχω όταν όλα αυτά δεν αντιστοιχούν σε κάποιο σχέδιο για το πώς θέλουμε να είναι οι εξωτερικές σχέσεις της χώρας, αλλά απλώς διαχειρίζονται με επικοινωνιακό τρόπο και κοντόθωρη λογική την πολιτική καθημερινότητα.

Η κυβέρνησή μας για ένα μεγάλο διάστημα προσπάθησε να μας πείσει ότι έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία και ότι ο Πούτιν άμα χρειαστεί θα μας βοηθήσει. Βέβαια κάτι συγκεκριμένο σε αυτή την κατεύθυνση δεν έκανε, γιατί την ίδια ώρα εκτίμησε ότι είναι προτιμότερο να έχουμε καλύτερη σχέση με τις ΗΠΑ.

Μόνο που ούτε μια φορά δεν βγήκε να πει ότι έχει κάνει αλλαγή πολιτικής. Ήθελε ταυτόχρονα να κάνει στροφή προς τις ΗΠΑ και να «κλείνει το μάτι» προς τα μέσα ότι τα πάει καλά με το «ξανθό γένος».

Είναι κάτι ανάλογο με όσα έχουν κάνει ως προς το Μεσανατολικό. Επισήμως παραμένει η κυβέρνησή μας στο πλευρό των Παλαιστινίων και των Αράβων και κατά καιρούς μας θυμίζουν οι συριζαίοι τις παλιές φωτογραφίες του Τσίπρα με παλαιστινιακή μαντίλα για εσωτερική κατανάλωση. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση έχει κάνει ανοιχτά φιλοϊσραηλινή στροφή. Δεν κρίνω την ορθότητα της στροφής, στέκομαι όμως στο ότι αυτή ποτέ δεν εξηγήθηκε ως τέτοια.

Έτσι και τώρα η ελληνική πλευρά προχωρά σε μια κίνηση επιδείνωσης των σχέσεων με τη Ρωσία, που σκάει την ώρα που το ΝΑΤΟ θα ξεκινήσει τη διαδικασία εισδοχής της πΓΔΜ και η οποία κίνηση, με τον τρόπο που η ίδια η κυβέρνηση τη «διέρρευσε» κάνει σαφές ότι θέλει να δώσει το μήνυμα είναι ότι τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό έχουν και «ξένη υποκίνηση», σε συνέχεια των όσων διέρρευσε περί συνωμοσιών για νέες «αποστασίες».

Εγώ να δεχτώ ότι πιθανώς να προσπάθησαν όντως οι Ρώσοι, που δεν θέλουν επέκταση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια να ενισχύσουν μια αντίθεση σε αυτή την κίνηση (με τον ίδιο τρόπο που κατά καιρούς και οι Αμερικανοί και άλλοι προσπάθησαν να στηρίξουν επιλογές τους). Μόνο που όλοι ξέρουμε ότι η αντίθεση στη συμφωνία, τα εσωτερικά προβλήματα στους ΑΝΕΛ και την κυβέρνηση και οι αρνητικές δημοσκοπικές επιπτώσεις είναι πραγματικά δεδομένα και όχι αποτελέσματα «ξένης ανάμειξης».

Και ανησυχώ και για έναν άλλο λόγο. Καταλαβαίνω ότι τα πράγματα στις διεθνείς σχέσεις είναι σε μια φάση ρευστή αλλά και περίπλοκη. ΗΠΑ και Ρωσία είναι σε μια φάση αντιπαράθεσης, αλλά φαίνονται και σημάδια προς την αντίθετη κατεύθυνση (π.χ. η συνάντηση Τραμπ – Πούτιν σε λίγες μέρες). Στο Συριακό υπάρχουν ανταγωνισμοί αλλά και υπόγειες συνεννοήσεις. Η Τουρκία κάνει τακτικές κινήσεις προς τη Ρωσία αλλά και ταυτόχρονα κρατάει διαύλους με τις ΗΠΑ. Κοντολογίς, φτιάχνεται ένα σκηνικό που μπορεί να είναι διαφορετικό από το σημερινό.

Είναι σαφές ότι σε ένα τέτοιο τοπίο η Ελλάδα πρέπει να διατηρεί αναβαθμισμένες σχέσεις με ένα ευρύτερο φάσμα δυνάμεων και να αποφεύγει να γίνει μέρος του προβλήματος, ακόμη και εάν ο ένας ή ο άλλος «σύμμαχος» την σπρώχνουν σε μια τέτοια κατεύθυνση.

MUST READ

Με επιστροφές αλλά χωρίς Έσε ο Ολυμπιακός κόντρα στην ΑΕΚ

Σε ένα τέτοιο τοπίο χρειάζεται μια εξωτερική πολιτική που να σκέφτεται και την επόμενη κίνηση, άμα χρειαστεί και τη μεθεπόμενη. Που να υπολογίζει όχι μόνο τη σημερινή εικόνα αλλά και το πώς μπορεί να αλλάξει. Που να οικοδομεί σχέσεις αλλά να μην προσθέτει και αντιπαλότητες με «παίκτες» που αύριο μπορεί να φανούν ξανά χρήσιμοι.