2023: «ΖΗΤΕΙΤΑΙ ελπίς»

Στο κλασσικό διήγημα του Αντώνη Σαμαράκη, ο ήρωας που αναλογίζεται την κατάσταση ενός κόσμου όπου μόλις είχε αρχίσει να υπάρχει επίγνωση του κινδύνου ενός πυρηνικού πολέμου, στέλνει ως αγγελία στην εφημερίδα τη φράση «ΖΗΤΕΙΤΑΙ ελπίς».

Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερη εικόνα για την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε και την πρόκληση που είναι μπροστά μας, σε μια εποχή όπου απλώς απαριθμούμε κρίσεις και κινδύνους.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται χωρίς καμιά προσπάθεια, δυστυχώς, από όλες τις πλευρές που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα σε αυτόν να θέλει να κάνει βήματα για την ειρήνη. Με αποτέλεσμα το δράμα και το αιματοκύλισμά να συνεχίζεται.

Όμως, η πραγματικά «σωστή πλευρά της ιστορίας» είναι η ειρήνη και δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν δυνάμεις που να στέκονται πραγματικά σε αυτή, ανεξαρτήτως ρητορικής. Αντιθέτως, βαθαίνουν οι πλανητικές διαιρέσεις που μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν παγκόσμιες συγκρούσεις ανάμεσα σε δυνάμεις με αρκετά πυρηνικά για να καταστρέψουν τον πλανήτη.

Ο πλανήτης μας καίγεται κυριολεκτικά. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πια απλώς μια στατιστική διακύμανση, αλλά τμήμα της καθημερινότητάς μας και η υπόσχεση του αυριανού εφιάλτη μας. Δηλαδή, του εφιάλτη ότι στα μέσα του αιώνα τμήματα του πλανήτη θα είναι κυριολεκτικά αβίωτα.

Και το χειρότερο είναι ότι αντί αυτό να έχει οδηγήσει σε μια πραγματική επανάσταση στον τρόπο που σκεπτόμαστε και πράττουμε, αυτό που βλέπουμε είναι ένας αγώνας δρόμου για να προλάβουν χώρες και επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν ακόμη περισσότερο τα ορυκτά καύσιμα.

Ο κόσμος μας εξακολουθεί να είναι βαθιά άνισος και πολωμένος ανάμεσα στη φτώχεια και τον παράλογο πλούτο. Στη μια άκρη ο Παγκόσμιος Νότος και οι φτωχοί του Παγκόσμιου Βορρά, στην άλλη η αλαζονεία του πλούτου αυτών που έχουν περισσότερο ατομικό πλούτο από το ΑΕΠ μεγάλων χωρών. Και την ίδια ώρα δισεκατομμύρια να εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά και υπηρεσίες. Και όταν παίρνουν την απόφαση να φύγουν για να βρουν αλλού καλύτερη μοίρα, έχουν να αντιμετωπίσουν κάθε λογής φράχτες και την πιθανότητα να βρεθούν πνιγμένοι σε κάποια από τα θαλάσσια περάσματα της απελπισίας.

Η χώρα μας βρίσκεται και αυτή σε κρίση. Πίσω από το θόρυβο της παραδοσιακής πολιτικής αντιπαράθεσης μπορεί κανείς να διακρίνει τη στρατηγική αμηχανία, τη δυσκολία άρθρωσης πολιτικής με προοπτική, την αδυναμία διαχείρισης συμφερόντων που γίνονται όλο και πιο πιεστικά, τους διαρκείς πειρασμούς «παρακάμψεων» ακόμη και σε βάρος θεμελιωδών δικαιωμάτων, την απουσία ουσιαστικού διαλόγου και την οχύρωση πίσω από τερτίπια επικοινωνιακά.

Οχυρωνόμαστε πίσω από όποια στατιστική «ανάπτυξης» μας βολεύει ή επενδύουμε στις εκλογές που έρχονται, αλλά το πρόβλημα μιας χώρας χωρίς συνοχή και πάνω από όλα χωρίς όραμα παραμένει, με τα συμπτώματα μιας βαθύτερης και συνολικότερης κοινωνικής παθογένειας να πυκνώνουν, από τη βία και την κακοποίηση μέχρι τη διαρκή απειλή της ακροδεξιάς.

Μέσα σε όλα αυτά δυσκολεύεται κανείς να δει τα σημάδια που θα επέτρεπαν ξανά την αισιοδοξία. Όσο περισσότερο καταναγκαστικά χαρούμενοι προσπαθούν να φανούν αυτές τις μέρες οι άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο μεγαλύτερο είναι το πραγματικό άγχος, ο φόβος, η αγωνία που τους διακατέχουν.

Όμως, η ελπίδα που ψάχνουμε δεν θα έρθει απλώς. Εμείς πρέπει να τη φέρουμε. Στο δικό μας χέρι είναι. Στη δική μας συλλογική προσπάθεια. Στη δική μας συλλογική αντίσταση. Στη δική μας εξέγερση, εάν χρειαστεί, απέναντι σε όλα όσα απειλούν να κάνουν τον κόσμο μας αβίωτο. Στη δική μας διαρκή επανάσταση της σκέψης, της δράσης και τελικά της ελπίδας.

Και τότε «θα λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση».

Και αυτή είναι η καλύτερη ευχή που μπορούμε να σας δώσουμε, μαζί με τη δέσμευση ότι και τη χρονιά που έρχεται το in θα συνεχίσει να πρωτοπορεί στην ενημέρωση, να προσφέρει τροφή για σκέψη, να είναι βήμα διαλόγου και πάνω από όλα να προσπαθεί να διαβάσει πρώτο τα σημάδια της ελπίδας.