Τι είχε υποσχεθεί στη ΔΕΘ του 2017 ο Αλέξης Τσίπρας και τι έκανε

Η ετήσια ομιλία του πρωθυπουργού στα εγκαίνια της ΔΕΘ σηματοδοτεί πάντοτε και τη στιγμή όπου η κυβέρνηση κάνει τις βασικές εξαγγελίες της για τους επόμενους 12 μήνες. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχει καταλήξει να είναι πιο σημαντική στιγμή εξαγγελιών από τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό που παραδοσιακά αποτελεί την κατεξοχήν κοινοβουλευτική διαδικασία όπου η κυβέρνηση καταθέτει την οικονομική της πολιτική.

Η περσινή ΔΕΘ ήταν, τυπικά τουλάχιστον, η τελευταία μνημονιακή. Λίγους μήνες πριν είχε ψηφιστεί ένα ακόμη πακέτο μέτρων και η κυβέρνηση ξεκινούσε τη διαδικασία των τελικών αξιολογήσεων με ορίζοντα τον Ιούνιο του 2018.

Περσινή αισιοδοξία και φετινή περίσκεψη

Ο Αλέξης Τσίπρας προσπαθούσε να δώσει μια εικόνα αισιοδοξίας: «Υπερκαλύψαμε τους στόχους του προγράμματος για τα πρωτογενή πλεονάσματα και αυτό ενίσχυσε την διαπραγματευτική μας ικανότητα. Η χώρα αναβαθμίζεται και γίνεται πάλι στρατηγικός εταίρος των σημαντικότερων οικονομικών δυνάμεων του πλανήτη».

Όντως η κυβέρνηση υπερκάλυψε το στόχο των πρωτογενών πλεονασμάτων αλλά σε βάρος των δημοσίων επενδύσεων και των συνεχών καθυστερήσεων στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων του δημοσίου.

Όσο για την αναβάθμιση της θέσης της χώρας, η πορεία των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων δείχνει ότι απέχουμε αρκετά από αυτό οι αγορές μας αντιμετωπίζουν ακόμη με επιφύλαξη.

Η βασική υπόσχεση του Αλέξη Τσίπρα αφορούσε αναπτυξιακό νόμο (4399/2016) και την αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων που είχαν γίνει με τον πρωθυπουργό να μιλά για συνολικό ύψος 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Βέβαια, η αξιολόγηση των προτάσεων και η ανάρτηση των τελικών πινάκων με τις ενισχύσεις ανακοινώθηκε τον Αύγουστο του 2018.

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο ΕΣΠΑ και στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι παρά την υψηλή απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων οι ίδιες οι δημόσιες επενδύσεις παραμένουν σχετικά μειωμένες.

Βασική πλευρά της ομιλίας του πρωθυπουργού ήταν και το θέμα του χρέους. Ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι «ο οδικός χάρτης για την απομείωση και τη βιωσιμότητα του χρέους προσφέρει τη σιγουριά ότι είμαστε πια σε θέση, με σταθερά βήματα, να ξεφύγουμε οριστικά από την παγίδα της επιτροπείας και της καταστροφικής λιτότητας».

Ωστόσο, ένα χρόνο μετά γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να πάρει κάποιον οδικό χάρτη για την απομείωση του χρέους, ούτε και για τη μακροχρόνια βιωσιμότητά του. Αυτό που κατάφερε να πάρει η κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2018, ήταν η μεταφορά της «ώρας της αλήθειας» για το ελληνικό χρέος, από τα μέσα της δεκαετίας του 2020 στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2030, όπως υπογράμμισε και η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από το ΔΝΤ που εκτίμησε ότι περίπου το 2038 το ελληνικό χρέος θα καταστεί ξανά μη βιώσιμο, αν δεν υπάρξουν νέες και πιο δραστικές παρεμβάσεις.

Μάλιστα, ο πρωθυπουργός για να υπογραμμίσει την αισιοδοξία του είχε αναφερθεί και στην πρώτη έξοδο στις αγορές τον Ιούλιο του 2017: «Και η πρώτη επιτυχημένη έξοδος στις αγορές μεταλλάσσει ήδη τις ελπίδες σε βεβαιότητα ότι αυτό μπορεί να συμβεί στην ώρα του», είχε πει χαρακτηριστικά.

Όμως, ένα χρόνο μετά, μέσα σε ένα κλίμα αυξημένης διεθνούς αβεβαιότητας, η «έξοδος στις αγορές» μοιάζει ξανά άπιαστο όνειρο. Με το επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου πάνω από 4,5%, η κυβέρνηση δεν σκοπεύει στο άμεσο μέλλον να προχωρήσει σε «έξοδο στις αγορές» επιλέγοντας τη σιγουριά του «χρηματοδοτικού μαξιλαριού» από την τελευταία δόση του δανείου που επιτρέπει στην Ελλάδα να μην απευθυνθεί στις αγορές για τους επόμενους 20 μήνες.

Ποια η πραγματική υλοποίηση των πρωθυπουργικών δεσμεύσεων

Ο πρωθυπουργός, επίσης, αναφέρθηκε στο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες, ο οποίος βέβαια ολοκληρώθηκε μόλις τώρα και με την κυβέρνηση, παρότι δεν τέθηκε θέμα επιλογής και παρότι τελικά για κάθε άδεια εισπράχθηκε μόνο το ποσό εκκίνησης.

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε ιδιαίτερα τη μείωση της ανεργίας κατά την περσινή του ομιλία στη ΔΕΘ. Υποθέτουμε ότι το ίδιο θα κάνει και φέτος, ιδίως από τη στιγμή που η ανεργία υποχώρησε κάτω από το ψυχολογικό όριο του 20% και υπάρχει δημιουργία μεγάλου αριθμού νέων θέσεων εργασίας.

Όμως, την ίδια στιγμή υποθέτουμε ότι ο πρωθυπουργός δεν θα πανηγυρίσει ούτε για το γεγονός ότι η πλειοψηφία των νέων θέσεων εργασίας αφορά θέσεις ελαστικής και μερικής απασχόλησης, ούτε για το γεγονός ότι τον Ιούλιο του 2018 είχαμε αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων και απολύσεων.

Κατά τα άλλα ο πρωθυπουργός διατύπωσε στην περσινή ΔΕΘ την υπόσχεση για χορήγηση δωρεάν ίντερνετ στους πρωτοετείς φοιτητές αλλά και για την επίλυση του θέματος με τις περιοχές που δεν κάλυπτε η Digea, μέσα δωρεάν δορυφορική πρόσβαση στα ελληνικά κανάλια.

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε ακόμη στην προστασία της πρώτης κατοικίας και για επέκταση των προβλέψεων του νόμου Κατσέλη και μετά το τέλος του 2017. Βέβαια, η τελική συμφωνία με τους δανειστές θα είναι η επιτάχυνση των πλειστηριασμών, γεγονός που οδήγησε σε ορισμένες περιπτώσεις και σε εκτεταμένα επεισόδια έξω από τα συμβολαιογραφεία, με πρωταγωνιστές μάλιστα παλαιούς συντρόφους του Αλέξη Τσίπρα όπως ο τέως υπουργός και νυν επικεφαλής της Λαϊκής Ενότητας Παναγιώτης Λαφαζάνης.

Ο πρωθυπουργός έδωσε μεγάλη έμφαση στα μέτρα βελτίωσης της θέσης των νέων εργαζομένων και δη των νέων επιστημόνων. Αναφέρθηκε στα αυξημένα κονδύλια για την έρευνα, που επιτρέπουν και την πρόσληψη νέων επιστημόνων.

Παράλληλα ανακοίνωσε ότι «σε λίγες μέρες τίθεται σε εφαρμογή ένα μεγάλο πρόγραμμα επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών για όσους εργοδότες επιλέξουν να μετατρέψουν τον απασχολούμενο σε αυτούς με μπλοκάκι σε μισθωτό Το πρόγραμμα είναι συνολικού προϋπολογισμού 156 εκατ. ευρώ και από αυτό θα ωφεληθούν περισσότεροι από 40.000 εργαζόμενοι.»

Το πρόγραμμα αυτό είναι ακόμη «ανοιχτό» στον ΟΑΕΔ, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν ακόμη καλυφθεί όλες οι θέσεις.